In deel 5 van de serie over Wijnland Roemenië neem ik je mee naar Transsylvanië. Waar denk je aan bij Transsylvanië? Waarschijnlijk is het eerste dat bij je opkomt ‘Dracula’? Maar weet je dat er in Transsylvanië ook ‘bloody good wines’ worden gemaakt?
Transsylvanië en Dracula zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden door Bram Stoker’s roman Dracula (1897). De Ierse schrijver liet zijn beroemde vampiergraaf, geïnspireerd door de historische figuur Vlad Țepeș (Vlad de Spietser), in het hart van Transsylvanië huizen. Hoewel Vlad Țepeș een 15e-eeuwse Walachijse prins was en niets met vampiers te maken had, stond hij bekend om zijn brute straffen en kreeg hij de bijnaam “Dracula” (zoon van Dracul).
Transsylvanië zelf is een mysterieuze regio in Roemenië met middeleeuwse kastelen, donkere bossen en mistige bergen—perfect decor voor een gotische horrorroman. Toerisme in de regio speelt hier handig op in, met bezienswaardigheden als Bran Castle, dat als Dracula’s kasteel wordt gepresenteerd.
Maar nu even verder naar de wijnen…
Ligging wijnregio Transsylvanië
Map: revino.ro
De wijnregio Transsylvanië ligt centraal in Roemenië, omgeven door de Karpaten, een indrukwekkend berglandschap dat het hart van het land doorkruist. Dit gebergte, dat deel uitmaakt van de grotere Karpatenketen in Midden- en Oost-Europa, beslaat ongeveer een derde van Roemenië en wordt opgedeeld in drie bergketens met uitgestrekte bossen. De bossen zijn overigens de naamgever van ‘Transsylvanië’, wat betekent: ‘achter het bos‘.
- De Oostelijke Karpaten zijn ruig, dichtbebost en rijk aan natuurlijke bronnen. Je vindt er schilderachtige kloosters en minerale baden.
- In de Zuidelijke, oftewel Meridionale Karpaten vindt je de hoogste piek, de Moldoveanu Peak met zijn 2.544 meter en de beroemde Transfagarasan, een van de mooiste bergwegen ter wereld.
- Het Apuseni-gebergte in het westen is onderdeel van de Occidentale Karpaten met Bihor Peak als hoogste piek op 1.840 meter. Dit deel van de Karpaten staat bekend om de grotten, kloven en traditionele Roemeense dorpen.
Op deze afbeelding is duidelijk te zien dat vrijwel heel Roemenië heuvelachtig is, met centraal de hoge bergtoppen van de Karpaten (afbeelding: Wikipedia)
Bodem en Klimaat
Transsylvanië behoort tot de Europese wijnbouwzone B, die op dezelfde breedtegraad ligt als Baden in Duitsland, de Elzas, Champagne, Jura, Loire, Lotharingen en Savoie in Frankrijk, Oostenrijk en delen van Tsjechië, Polen, Slowakije en Slovenië. Het heeft een continentaal klimaat met warme zomers en (zeer) koude winters. De herfst is lang en zacht, wat een goede conditie is voor de rijping van de druiven. De heuvels van het Transsylvanische Plateau hebben hoogtes tussen 400-600 meter. De regenval is tussen 500-700 mm. De Karpaten bieden een beschutting tegen de wind en de late lente en vroege herfstmist.
Druivenrassen
Het koele klimaat maakt Transsylvanië in het bijzonder geschikt voor de productie van witte wijn. Vóór de jaren 1880, toen de insectenplaag phylloxera toesloeg, werden alleen inheemse druivenrassen zoals fetească albă en fetească regală aangeplant, afgezien van een paar soorten die vele jaren geleden door de Saksen en Hongaren waren geïmporteerd. Nadat phylloxera was verdwenen, werden veel wijngaarden in Roemenië opnieuw beplant met internationale druivenrassen zoals sauvignon blanc, pinot noir, merlot en chardonnay.
In Transsylvanië zijn de tien meest verbouwde soorten echter nog steeds:
(cijfers: ONVPV, 2022)
- Fetească regală
- Muscat ottonel
- Riesling Italian (niet te verwarren met de Duitse riesling. Andere namen voor dit druivenras zijn onder meer welschriesling, olaszrizling, graševina)
- Sauvignon blanc
- Fetească albă
- Traminer roz
- Iordana
- Pinot gris
- Pinot noir
- Chardonnay
Zoals je ziet zijn het vooral witte druivenrassen die staan aangeplant. Daar komt echter, door klimaatverandering, betere technieken in wijngaard en winery en de vraag langzaam verandering in. Voor meer info over de diverse druivenrassen check je het eerste artikel in de serie over Wijnland Roemenië: Introductie.
Gecontroleerde herkomstbenamingen Transsylvanië
Transsilvanië kent 6 DOP’s, hieronder van noord naar zuid genoemd, en 1 IGP voor het gehele gebied, de IGP Dealurile Transilvaniei. Daarnaast zijn er nog 2 ‘wine centers’: Zagar en Valea Nirajului.
- DOP Lechinţa
- DOP Aiud
- DOP Jidvei
- DOP Tarnave, al dan niet vergezeld van een van de volgende sub-benamingen:
- Blaj
- Mediaş
- DOP Alba Iulia
- DOP Sebeş-Apold
Transsylvanië, de wijnen
De lange en zachte herfsten van Transsylvanië leiden tot een langzaam rijpingsproces van de druiven, waarbij veel suiker wordt verzameld terwijl de aroma’s en een constante hoge zuurgraad behouden blijven. Tijdens de rijpingsperiode van de druiven is het verschil tussen dag- en nachttemperaturen ongeveer 12°C. De meeste wijnen die in dit deel van Roemenië worden geproduceerd, zijn daarom voornamelijk frisse, witte wijnen. De wijnen waren vroeger zoet of halfzoet, maar tegenwoordig kiezen steeds meer producenten ervoor om droge wijnen te produceren, in navolging van de wereldwijde trend. Vanwege onder meer de klimaatverandering, waardoor de winters korter en minder koud zijn, worden er vaker rode variëteiten aangeplant, zoals de inheemse fetească neagră en de internationale variëteiten pinot noir en merlot.
De wijnbedrijven in Transsylvanië
Het wijnbouwgebied op het Transsylvanische Plateau beslaat 6.790 hectare, met maar liefst 56 wijnmakerijen die toestemming hebben om wijn te produceren (ONVPV, 2022). Hiervan zijn er slechts ongeveer 22 wijnmakerijen die hun wijnen daadwerkelijk bottelen. Crama Jidvei, met een wijngaardoppervlak van 2.500 hectare en een jaarlijkse productie van meer dan 20 miljoen flessen, is veruit de grootste producent. Deze wijnmakerij begon onder het communistische regime in 1949 als de Agricultural State Enterprise en werd in 1999 geprivatiseerd. Nu is het eigendom van Claudiu Necsulescu. De verschillen tussen de groottes van wijngaarden enorm. Na Jidvei variëren de groottes van wijngaarden van een respectabele 130 hectare bij Ciumbrud tot een kleinschalige 2,2 hectare bij Papp Peter.
Hieronder kort meer over enkele wijnbedrijven in Transsylvanië die ik bezocht. De indeling is ongeveer van noord naar zuid. Wil je meer info over een bepaalde winery, Transsylvanië of een andere Roemeense wijnregio? Neem hier contact met me op.
‘Crama’ en ‘Pivnita’ verwijzen beide naar ‘wijnkelder’, waarbij ‘crama’ een bredere betekenis heeft. Een ‘crama’ heeft naast de kelder vaak ook de productieruimtes, proeflokalen en soms zelfs restaurants omvate. Een ‘pivnita’ verwijst meer naar een ondergrondse ruimte waar wijn wordt opgeslagen en gerijpt. Dit kan een onderdeel van een crama zijn, maar ook een privékelder bij iemand thuis.
Crama Jelna
Crama Jelna bevindt zich in de gelijknamige plaats Jelna in de provincie Bistrita-Nasaud. Het is, opgericht in 2016, een jong en dynamisch bedrijf. Het wijnhuis beschikt over de modernste technologie: pneumatische persen, temperatuur-gecontroleerde roestvrijstalen tanks, filters en automatische en handmatige wasinstallaties. De automatische bottellijn fungeert met dubbele toevoeging van inert gas, om ongewenste oxidatie op welke manier dan ook te voorkomen.Wijnmaker is de enthousiaste en kundige oenoloog Darius Pripon, die, samen met vriend en wijngaardmanager Vlad Cobuz, geen experiment uit de weg gaat. Op de is 26 hectare aan wijngaarden staan voornamelijk sauvignon blanc, feteasca alba, feteasca regala, muscat ottonel en pinot noir aangeplant. In mindere mate zijn aangeplant, of er zijn plannen voor, feteasca neagra, merlot en cabernet sauvignon, en wellicht ook novac en negru de dragasani. Jelna is een klein, ambachtelijk familiewijnhuis en met een jaarlijkse productie van 80-100.000 flessen. Toen ik de winery bezocht was er al gelegenheid om te overnachten, maar inmiddels is er een luxe hotel aan de winery toegevoegd, inclusief spa en een restaurant.
(Bezocht: september 2021)
Crama Lechburg
De website van Lechburg start op in het Italiaans. Dat is niet zo gek want de eigenaren komen daar oorspronkelijk vandaan. De winery startte in 1962, maar de broers Guarato en echtgenote Cipriana van een van de broers namen het bedrijf in 1996 over. Op 75 ha worden voornamelijk witte druivenrassen verbouwd in een verhouding 80-20. De steile hellingen liggen in de vorm van een amfitheater tussen de 350 en 498 meter, met bossen op de toppen. Wijnmaker is een van de broers, Cristiano, die het vak onder meer leerde bij Elena Walch in Alto Adige. De vulkanische bodem met een toplaag van klei en dieper gelegen zouten geeft, volgens de wijnmaker, hun wijnen de mineraliteit het frisse karakter. De wijnen zijn organic en vegan gecertificeerd. De labels zijn modern vormgegeven met figuren in traditioneel Roemeense klederdracht. Ook is in de winery gaan traditie en toekomstgerichtheid hand in hand: traditionele betonnen tanks worden gerenoveerd en er wordt geïnvesteerd in nieuw rvs en eikenhouten vaten. Doordat de winery uit vier lagen bestaat, de begane grond, een souterrain en twee ondergronds verdiepingen, kan er worden gewerkt met gebruikmaking van de zwaartekracht.
(Bezocht: september 2021)
Crama Liliac
Het logo van Crama Liliac een een vleermuis. ‘Liliac’ is de Roemeense naam voor ‘vleermuis’. Hiermee wil men niet alleen de oorsprong van de wijnen aangeven, maar ook het feit dat men rekening houdt met de natuur. Vleermuizen helpen bij het natuurlijk bestrijden van schadelijke insecten zoals motten, kevers en andere plagen die de druiven kunnen aantasten. Hierdoor hebben wijnboeren minder pesticiden nodig, wat goed is voor de biodiversiteit en de kwaliteit van de wijn. Hierdoor dragen vleermuizen bij aan het ecologische evenwicht in de wijngaard en zijn ze een teken van een gezonde, duurzame omgeving. We worden ontvangen door Paula Bota, Hoofdingenieur Kelder, die ons rondleidt. De winery bestaat sinds 2010, de eerste oogst werd op de markt gebracht in 2012. Eigenaar is de van oorsprong Oostenrijkse Alfred Michael Beck, een succesvolle ondernemer in de vastgoed- en landbouwsector, inmiddels samen met zijn dochter, Amrei M. Beck. De winery beschikt over twee wijngaarden die op een onderlinge afstand van zo’n 60 km liggen: 38 ha in Batos en 14 ha in Lechinta. De wijngaarden in Batos hebben het potentieel om zeer complexe wijnen te maken. De omstandigheden in Lechinta zijn het best om frisse witte wijnen te produceren. De winery maakt ook een bijzonder mooie zoete witte wijn: de Liliac Nectar, gemaakt van natuurlijk gedroogde muscat ottonel druiven. (NB: de uitgelichte foto boven dit artikel is gemaakt in de wijngaarden van Liliac).
(Bezocht: september 2021)
Villa Vinea
Het verhaal van Villa Vinea begon in 2004, toen Heiner Oberrauch midden in Transsylvanië, vlak bij de stad Tîrgu-Mureș, een prachtige en veelbelovende plek voor kwaliteitswijnen ontdekte. Het landschap is sprookjesachtig met de rivier de Târnava Mică en heuvels die aan Toscane doen denken. De hellingen op het zuidwesten met hoogtes van meer dan 300 meter bieden de wijnstokken lichte en natuurlijke bescherming tegen de lente- en herfstwinden, en de bruine grond met afwisselende lagen klei, ondoordringbaar marmer, zandsteen en zand, houdt warmte en vochtig vast. In Târnave dragen de mistige dagen die aan het einde van de zomer beginnen en duren tot september en oktober bij aan een langzame rijping van de druiven, waardoor hun aroma’s en zuurgraad worden versterkt. Villa Vinèa bezit 70 hectare aan wijngaarden, beplant met 12 lokale en internationale variëteiten, waaronder fetească regală, fetească albă, gewürztraminer en kerner. Het bedrijf heeft twee wijnmakers; Celestino Lucin, uitgeroepen tot oenoloog van het jaar 2009 in Italië door het beroemde tijdschrift Gambero Rosso, en Denes Mihaly, geboren in en professioneel toegewijd aan de wijngaarden van Târnave. De twee zijn er samen in geslaagd om de afgelopen jaren, na een decennium van inspanning, verschillende memorabele en representatieve series wijnen voor dit gebied te produceren.
(Bezocht: februari 2021)
Jidvei
De geschiedenis van Jidvei gaat heel ver terug, maar een ommezwaai vond plaats in 1999, toen Claudiu Nesculescu het bedrijf na de privatisering nieuw leven inblies. Nesculescu staat nog altijd aan het roer. Met 2500 ha aan wijngaarden is het een van de grootste wineries van Roemenië. Jidvei heeft vier wijnmakerijen, gevestigd in Jidvei, Tăuni, Blaj en Bălcaciu. Deze zijn uitgerust met de meest geavanceerde apparatuur en hebben een indrukwekkende opslagcapaciteit van meer dan 35 miljoen liter. In deze wijnhuizen produceert Jidvei, dankzij de kennis en ervaring van de oenologen, maar ook dankzij de modernste apparatuur en technologieën, kwaliteitswijnen die jaarlijks goud winnen bij wijncompetities in binnen- en buitenland. Het bedrijf is tevens eigenaar van het Bethlen-Haller kasteel, een luxe hotel dat is bekroond met 5 sterren en de 1e plaats won bij de Top Hotel Awards 2024 voor beste wijnaccommodatie. Het kasteel is, tegen betaling, te bezoeken, met of zonder wijnproeverij.
(Bezocht: februari 2021 – bezoek winery was ivm covid-regels niet mogelijk, wel Castel Bethlen-Haller)
Pivnita Savu
Pivnita Savu is een klein familiebedrijf in Ciumbru, de provincie Alba. De broers Gabriel en Nicolae Savu begonnen in 2008 met wijnmaken als hobby nadat de familie-wijngaarden. Ze maakten de wijn van druiven van wijngaarden die de familie na de revolutie in 1989 terugkreeg. Ze raakten enthousiast, ontwikkelden nieuwe methoden en technologieën die de wijn steeds verder verbeterden en al snel was het schuurtje waar ze de wijnen maakten uit zijn vesten gegroeid. In 2015 werd een grotere winery gebouwd. De zoon van Nicolae, Sergiu Savu, trad een jaar later tot het bedrijf toe. Door zijn studie aan de Universiteit van Agricultuur en Diergeneeskunde in Cluj, zijn gedrevenheid en enthousiasme bracht hij nieuwe inzichten mee. De familie bezit slechts zo’n 10 ha aan wijngaarden, waarvan een deel met meer dan 40 jaar oude stokken. Ook worden er druiven aangekocht van bevriende druivenkwekers. Men wil echter niet te groot worden, om een goede kwaliteit wijnen te kunnen blijven maken. Er wordt op alle manieren aandacht besteed aan het milieu en duurzaamheid. “We zijn een familie-bedrijf, dus we moeten denken aan de volgende generaties”, aldus de jonge Sergiu. Op het moment van mijn bezoek produceert Pivnita Savu uitsluitend witte wijnen van onder meer feteasca regala, Italian riesling, neuburger, traminer, chardonnay en sauvignon blanc en een rosé. Op de achteretiketten van de flessen staat veel informatie: “We moeten de jongeren leren over wijn”, aldus Sergiu. Over ‘spritz in blik’: “Nee! We moeten jonge mensen leren over Echte Wijn!” Men maakt verschillende lijnen waarvan de ‘Special Selection‘ eruit springt. Het label is gemaakt voor de jonge generatie. Felgekleurde etiketten met een lettertype dat doet denken aan Porsche en Star Trek.
(Bezocht: augustus 2022)
Domeniul Ciumbrud
Domeniul Ciumbrud is een winery met een geschiedenis die honderden jaren terug gaat, in huidige staat startte het in 2007 met de aankoop door oeloloog Florin Danoaie. De winery bezit 100 ha in Ciumbrud en 100 ha in Sebes. We worden ontvangen door wijnmaakster Lucia Jidveian, die hier sinds 2012 werkt. Zij neemt ons mee naar de winery met wijnvaten van indrukwekkend formaat. Hier werd oorspronkelijk alleen witte wijn gemaakt. In 2011 zijn echter ook pinot noir en feteasca neagra aangeplant, mogelijk gemaakt door de klimaatveranderingen. Nu is 70% wit, 30% rood en rosé. De voornaamste witte druiven zijn sauvignon blanc, traminer, chardonnay, feteasca alba, pinot grit en muscat ottonel. De winery is erg vooruitstrevend als het om trends gaat. Wijn in blik is hier een groot succes, evenals gearomatiseerde wijn en ready-t0-drink cocktails. Dat een nieuwe partner in het bedrijf uit de conserven-industrie komt helpt daar wel bij. Naast de winery bevindt zich een hotel met restaurant met een prachtig uitzicht over lavendelvelden.
(Bezocht: augustus 2022)
Crama Telna
Als je door de poort van de winery binnenkomt waan je je in een ver verleden: een landhuis met bijgebouwen, gebouwd in de stijl die kenmerkend is voor het middeleeuwse Transsylvanië met elementen van de late barok, van Oostenrijkse oorsprong. Het complex bevindt zich half op een heuvel waaronder de kelder van de Telna-wijnmakerij, die in 1784 werd gebouwd, zich bevindt. De kelder ligt 20-25 meter onder de top van de heuvel en is uniek in de regio. Het heeft de vorm van de letter “U” en is 150 meter lang en 6 meter breed. Hier zijn de temperatuur (10-11 graden Celsius) en de luchtvochtigheid (98-100%) het hele jaar door constant dankzij de edele schimmelvorming en de natuurlijke ventilatie via nissen in het drie meter hoge stenen gewelf. De 45 ha aan wijngaarden liggen op een hoogte van meer dan 500 m, beschut tegen wind, koude stromingen en vorst. Het klimaat is mild en de herfst is lang, waardoor de druiven langzaam kunnen rijpen. De winery produceert slechts vier variëteiten, allemaal wit: muscat ottonel, fetească regală, sauvignon blanc en chardonnay.
(Bezocht: februari 2021)
Crama La Salina
Crama La Salina bevindt zich in Turda, zo’n 30 km ten zuiden van de booming stad Cluj-Napoca. Het wijnhuis ligt vlakbij de bekende zoutmijn Salina Turda. Wijnmaker Ioan Ovidiu Maxim is druk als altijd, maar maakt ruim tijd om ons rond te leiden. De winery startte in 2011, toen twee investeerders, Simion Muresan en Claudi Sugar, een oude, verwaarloosde wijngaard overnamen. Ze ruimden alles op en plantten nieuwe druivenstokken in vijf variëteiten: sauvignon blanc, chardonnay, pinot noir, rhein riesling en muscat ottonel. Een tweetal jaren later werden daar feteasca neagra, neuburger en cabernet sauvignon aan toegevoegd. In 2015 kwam daar ook een paardenfarm bij met 25 paarden. Wijnmaker Ioan Ovidiu studeerde in 2007 af als Tuinbouw Ingenieur, waarna hij in Cluj een vervolgstudie deed. Hij kon kiezen: appels of wijn. “Ik koos voor wijn natuurlijk”, lacht hij. Hij is vanaf de oprichting betrokken bij het bedrijf. Tot 2016 deed hij alles alleen, maar toen werd het tijd om iemand naast zich te hebben: zijn broer neemt nu het wijngaardwerk voor zijn rekening. Crama La Salina startte met 4 labels, inmiddels zijn dat er 22. Naast de Salina Turda zoutmijn bevindt zich het hotel van de winery met een restaurant met een uitgebreide kaart. Ook het in Cluj gevestigde populaire restaurant Boema maakt onderdeel uit van het bedrijf. De winery wint met de wijnen veel prijzen op nationale en internationale wijncompetities.
(Bezocht: 2019 en 2022)
Interessante websites:
www.crameromania.ro
www.winesofromania.com
#wijnlandroemenië
Geef een reactie