In dit vierde deel in de serie ‘Wijnland Roemenië’ bezoeken we de wijnregio Crișana & Maramures. Deze wijnregio bevindt zich in het uiterste westen van Roemenië. De regio grenst in het westen aan Hongarije en in het noorden stipt het Oekraïne aan.
Dit deel van Roemenië was lange tijd deel van het Hongaarse rijk. Het zal je dan ook niet verbazen dat de regio grotendeels tweetalig is en veel eigenaren van wijnbedrijven van Hongaarse afkomst zijn. Ook in het straatbeeld zie je dat terug: de namen op de plaatsnaamborden worden in het Roemeens én Hongaars aangegeven.
Ligging Crișana & Maramures
De wijnregio is verdeeld over de districten (vergelijk: provincies, in het Roemeens (‘județe’) Maramures, Satu Mare, Bihor, Sălaj en Arad. Het Maramures-deel van de wijnregio is, op 48°N, het meest noordelijke wijndistrict van Roemenië. Crișana ontleent haar naam aan drie rivieren: Crișul Alb, Crișul Negru, and Crișul Repede. Bekende steden in de regio zijn Oradea en Arad.
Wine Map Romania: REVINO.RO
De wijnregio kent twee DOC’s: DOC Crișana in het noorden en noordwesten van de stad Oradea en DOC Miniș in het zuiden van de regio, nabij Arad. Er zijn zo’n 90 wineries geregistreerd.
Bodem en Klimaat
Het klimaat in Crișana en Maramures is continentaal, met warme zomers en koude winters. In het zuiden van de regio is het weer iets milder dan in het noorden. De wijngaarden liggen doorgaans op hoogtes variërend tussen de 200 en 400 meter boven zeeniveau. Door de uitgestrektheid van het gebied is de samenstelling van de bodem gevarieerd. Van alluviale bodems en vulkanisch gesteente tot een mix van klei, zand en kalksteen. Hierdoor, en door de nabijheid van de Karpaten en verschillende rivieren is er een diversiteit aan microklimaten te vinden.
Druivenrassen
Door het koele klimaat en van oudsher staan hier voornamelijk witte druivenrassen aangeplant. De klimaatsverandering echter zorgt ervoor dat wijnbedrijven kansen zien in het aanplanten van meer blauwe druivenrassen. Het meest aangeplante druivenras is de witte Fetească Regală. Andere witte variëteiten zijn onder meer Fetească Albă, Muscat Ottonel, Traminer, Pinot Gris, Sauvignon Blanc, Riesling en Welschriesling; de laatste wordt in Roemenië ‘Riesling Italian’ genoemd. Ook het Hongaarse druivenras Furmint staat aangeplant. Als blauwe variëteiten spelen Fetească Neagră, Merlot, Cabernet Sauvignon en Pinot Noir een rol. En hier ook een Hongaarse druivenras: Cadarca.
Crișana & Maramures, de wijnen
In de regio zijn er zo’n 90 geregistreerde wineries te vinden. Deze bedrijven variëren van kleine, familie-gerunde wijngaarden tot grotere, commerciële wijnhuizen. De regio staat bekend om zijn diversiteit aan wijnproducenten, die zowel traditionele als moderne wijnbouwtechnieken gebruiken om een breed scala aan wijnen te produceren. Van frisse witte wijnen tot complexe rode, van fruitige rosé’s tot aromatische dessertwijnen. Ook mousserende wijnen maken een steeds groter en interessanter deel uit van de wijnen in Crișana en Maramures.
Verslagen van enkele wineries die ik in Crișana & Maramures heb bezocht : Balla Géza, Crama Nachbil, Familia Darabont, Fort Silvan, Podgoria Silvania en Carasteled, vind je hieronder. Nog 85 to go;-).
Crama Balla Géza
Deze winery bevindt zich in Miniș-Maderat. De Hongaarse eigenaar, Balla Géza, studeerde in 1984 af als tuinbouwkundige aan de Tuinbouw Universiteit in Cluj Napoca, waarna hij als stagiair aan de slag ging bij de toenmalige staatswijnmakerij van Baracka. Stap voor stap werd hij hoofd-wijnmaker en later de CEO van het bedrijf. In 1999 richtte hij zijn eigen wijnmakerij op, Wine Princess SRL. Daara behaalde hij ook nog zijn doctoraat in de wijnbouw aan de Universiteit van Timisoara en is hij hoofddocent van de subafdeling Wijnbouw en Wijnbereiding van de Sapientia Universiteit Targu-Mures. Hij is de auteur van talrijke academische leerboeken en artikelen. Zijn wijngaarden bevinden zich op dezelfde breedtegraad als het bekende Hongaarse rode-wijngebied Villány, waardoor hij erin geloofde dat hij hier top-rode wijnen kon produceren. En dat is hem gelukt. Begonnen met 5 ha beslaat zijn wijngaardareaal inmiddels niet minder dan 144 ha waarvan 80% is beplant met blauwe druiven en 20% met witte. Bekend zijn zijn Feteasca Regala, Feteasca Neagra en Mustoasă de Măderat, maar ook ook zijn liefde voor Furmint en Cadarca stopt hij niet onder stoelen of banken. Zijn top-wijnen, van druiven die groeien op stenige bodems, vind je onder het label ‘Stone Wine‘ in de schappen. 
ballageza.com
Crama Nachbil
Crama Nachbil bevindt zich in het dorpje Beltiug in de provincie Satu Mare. Het bedrijf werd in 1999 opgericht door de oenoloog Johann Brutler en de zakenman Mihály Lieb. Inmiddels bezit het wijnhuis 25 hectare aan wijngaarden en is ook zoon Edgar Brutler tot het bedrijf toegetreden. Men richt zich op de productie van biologische wijnen. De Brutlers willen het terroir tot uitdrukking laten komen door het minimaliseren van de technologische impact op de wijn. Zo werken zij zonder toevoeging van geselecteerde gisten, enzymen of andere additieven. In het Duits betekent Nachbil ‘voorbij de heuvel’, verwijzend naar de ligging van de winery op de hoge heuvels van Satu Mare. De regio is bekend om de historische Swabische huizen met hun kelders waar men vroeger (en soms nu nog) wijn maakte voor privé gebruik. De foto’s hieronder zijn van mijn bezoek in 2018 aan Crama Nachbil. De inspiratie voor het label ‘Capela’ is het kerkje van het dorp, dat bovenop de heuvel te zien is.
Familia Darabont
Ook Familia Darabont is een familiebedrijf met Hongaarse roots, maar dan veel jonger. En niet geleid door zonen, maar een dochter. Betty Darabont is met haar 26 jaar een van de jongste professionele en succesvolle wijnmakers van Roemenië. Betty was altijd al een wijnliefhebber, maar tijdens haar studie in Milaan raakte ze echt geïnteresseerd en startte ze de WSET wijnopleiding. Haar masters deed ze in Geisenheim en Montpellier en inmiddels studeert ze in Londen voor Master of Wine. Haar winery echter komt op de eerste plaats.
Girlpower
Betty is de oenoloog/wijnmaker, een collega (ook een jonge vrouw) is verantwoordelijk voor de wijngaard. Daarnaast werken er nog 3 dames in de winery en 2 op kantoor. Een gevalletje van ‘girlpower’ zou ik zeggen! Heren werken bij deze winery ‘slechts’ in de verkoop.
Granen, vee en wijn
De familie heeft niet minder dan 30o0 ha in eigendom. Niet voor wijn, maar voor granen en vee. Betty startte in 2016 met 2 ha wijngaard van haar grootvader, inmiddels staan er 38 ha met wijndruiven aangeplant. Het plan is in 2026 nog 10 ha extra aan te planten met pinot noir, furmint, chardonnay en feteasca neagra. Er is vooral interesse voor pinot noir, waarvan ze nu slechts een halve hectare bezit. De Pinot Noir is populair en altijd heel snel uitverkocht. Ze wil hem ook gebruiken voor de mousserende wijn (méthode traditionelle), waarvan de eerste onlangs op de markt is gebracht.
Duurzaamheid & Canned Wines
De winery bevindt zich in een gebouw dat vroeger gebruikt werd voor de graanproductie. De helft is nu ingericht als winery. Uitbreiding is dus mogelijk. De productie bedraagt nu 250.000 flessen per jaar, met een maximum capaciteit van 400.000 flessen. Betty houdt de wijnwereld scherp in de gaten en verpakt haar wijn ook in blikjes. Die ‘canned wines‘ zijn razend populair. Het is duidelijk dat ze geen innovatieve zaken schuwt. Zo zijn de wijnflessen zijn voorzien van temperatuurgevoelige labels waarvan kleur verandert als de wijn de juiste temperatuur heeft en worden drones in de wijngaard gebruikt voor observatie en sprayen. De wijnen zijn niet biologisch gecertificeerd, maar men werkt wel zoveel mogelijk met respect voor de natuur en heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Op het dak van de winery zijn zonnepanelen geplaatst die meer energie opleveren dan de winery zelf gebruikt.
Betty neemt ons eerst mee de wijngaarden in (waar we haar heerlijke mousserende wijn proeven), gevolgd door een rondleiding en vatproeverij in de winery met als afsluiter een uitvoerige proeverij in hun wijnbar DOP in het centrum van Oradea. Daar treffen we ook Een ondernemende dame waar we nog veel van gaan horen! Én proeven natuurlijk!
Fort Silvan
Een kleine anderhalf uur rijden ten noord-oosten van Oradea ligt Fort Silvan. Deze winery beschikt ook over een hotel, waar op het moment dat wij er zijn (juli 2024) hard wordt gewerkt aan de bouw van een spa-centrum. De winery startte in 2012 met de aanplant van wijnstokken. Het hotel bestaat sinds 2014, toen ook de eerste wijn werd geproduceerd. De eerste botteling vond plaats in 2015 en in 2022 is een nieuwe kelder gebouwd.
De wijnkelder bevindt zich achter een facade die eruitziet als een echt fort. Het idee hierachter is het feit dat de wijngaarden zich hier, op 47° NB, op de rand bevinden waar wijn maken bijna niet meer mogelijk is. Fort Silvan is de vesting die hier de noordelijke grens van de Roemeense wijnbouw verdedigt. De U-vormige kelder oogt heel oud, maar is dat dus niet. Hij is ingegraven in de heuvel waardoor de temperatuur jaarrond vrijwel gelijk blijft. Het dak is bedekt met gras en alleen aan de luchtgaten is te zien dat zich er zo’n bijzondere kelder onder bevindt.
We worden ontvangen door Cristian Racolța, die ons in de kelder in sneltreinvaart enthousiast een aantal wijnen uit het vat laat proeven. Het valt op dat er veel bezoek komt met eigen flessen en die hier laat afvullen, direct uit het vat. Ook gaan er bidons van 5-10 liter de deur uit voor horeca. Cristian merkt trots op dat ze ook veel bag-in-box verkopen en met hun bag-in-box Merlot goud wonnen. We proeven onder meer een Feteasca Regala (met 80% hun meest verkochte wijn), een rosé van merlot en een rosé van cadarca. In de winkel die zich vooraan in de kelder bevindt staan de verschillende labels in de schappen. Het FS label is de instapper en wordt afgesloten met een schroefdop. Een van de lijnen draagt op het label de vorm van kanteel, samen met het getal 47. Je begrijpt wel waarom. De Venator serie is de hoogste lijn en is zo genoemd omdat de zoon van de (overigens ook Hongaarse) eigenaar jager (=
vânător) is. Deze lijn heeft gerijpt op eikenhout.
Na een rondleiding door de winery en de proeverij in de oude kelders bezoeken we nog even het proeflokaal waar oude kaarten de geschiedenis van het gebied vertellen. Via de wijngaarden vervolgen we onze weg terug omlaag, waar het hotel zich bevindt. Fort Silvan… een bedrijf dat oud oogt, maar zeker voorbereid is op de toekomst.
Op de foto hierboven linksvoor het hotel, rechts daarvan de spa in aanbouw en boven het hotel de toren van de winery. Op de rechterfoto het wijdse uitzicht vanaf het balkon in het hotel. Er wordt volop gewerkt aan de tuin naast en voor het hotel, waar ook nog een zwembad is gepland.
Podgoria Silvania
De kelders van Podgoria Silvania ogen oud, en zijn het ook: de kelders dateren van 1820. Als wij daar arriveren ziet het er niet zo uit. We zien eerder een klein fabrieks- alias kantoorgebouwtje op een kruispunt in het stadje Simleu Silvaniei. Maar we worden verrast….
Podgoria Silvania heet de eerste winery in Roemenië te zijn die het waagde mousserende wijnen te maken volgens de traditionele methode, dus met de tweede gisting in de fles. Dat was in 1974, toen alle wineries nog in handen waren van de staat. Het was pas in 2013 toen 4 broers de winery kochten. De winery beschikt over 40 ha waar onder meer chardonnay, feteasca regala, pinot noir en merlot staan aangeplant.
Ik heb een afspraak met een van de broers: Delian Dregan. Samen met hem en Iulia Bolojan, verantwoordelijk voor de tours door de kelders, bezoeken we de indrukwekkende, historische kelders. Op deze plek bevindt zich, 60 meter onder de top van de heuvel, een gangenstelsel van niet minder dan 3,5 kilometer (!). Er heerst hier een temperatuur van 12 graden en een constante luchtvochtigheid, wat ideaal is voor de rijping van…. mousserende wijnen. En daarin is deze winery dan ook gespecialiseerd. Men maakt ook stille wijnen. De productie bedraag momenteel 130.000 flessen mousserend en 100.000 stille wijnen. Ik heb het gevoel dat we alle gangen al hebben gezien, als we in de proefruimte een plattegrond zien van het gangenstelsel… het is nog veel groter! In totaal liggen er zo’n 300.000 flessen te wachten om ontkurkt te worden.
Podgoria Silvania brengt verschillende lijnen op de markt. Voor de remuage van de onderste lijnen worden gyropalettes gebruikt, voor de hogere lijnen wordt de remuage nog altijd met de hand gedaan, uitgevoerd door de vaardige handen van 15 personen. Allen dames.
Na deze tour door de kelders proeven we in het proeflokaal een aantal wijnen, begeleid door heerlijke lokale charcuterie en kaasjes. We proeven onder meer een Blanc de Noirs Extra Brut die hoog scoorde bij Berliner Wine Trophy en Vinarium International Wine Contest, en een Blanc de Blancs Brut die daarnaast ook nog werd bekroond door Mundus Vini, Monde Selection en The Champagne & Sparkling Wine World Championships. Beide mooie wijnen, fris, mooie mousse, doet je verlangen naar een tweede ‘sip’. Op mijn verzoek proeven we ook enkele wijnen uit de basis-lijn: stuk voor stuk ‘pleasers’, fijne wijnen voor een groot publiek. Wijnen van mijn ‘huis-serie’ de serie ‘Lux’ kunnen we niet proeven: ze liggen niet koud. Aan de basis van deze serie staan uitsluitend Roemeense variëteiten. De in fluweel verpakte Brut Zero van dit wijnhuis is een van mijn favorieten. Daarvan sla ik, als we vertrekken, nog snel een doosje van in. Na dit bezoek neemt Delian ons nog even mee naar de wijngaarden, die er gezond en keurig verzorgd uitzien.
Een bezoek aan de imposante, historische kelders van Podgoria Silvania: dikke aanrader!
Crama Carastelec
Ook hier start het verhaal met een Hongaarse naam. Het was de bekende wijnmaker Gál Tibor uit de Hongaarse wijnregio Eger, die de kwaliteit van het terroir hier in 2004 ontdekte voor de productie van mousserende wijnen. Hij vond partners en investeerders om zijn plan te verwezenlijken, maar kwam een jaar later onfortuinlijk om het leven bij een auto-ongeluk. Een van de Hongaarse partners echter startte door met andere investeerders. Vandaag de dag heeft het bedrijf 9 eigenaren, waaronder de 6 oorspronkelijke investeerders, aangevuld met personen die zich zeer hebben ingezet voor het bedrijf en dat nog doen, waaronder commercieel directeur Balasz Ilonczai, die ons ontvangt.
De winery bevindt zich temidden van de wijngaarden die liggen in de vorm van een amfitheater. Alle wijngaarden liggen aaneengesloten. Dat heeft veel voordelen, vooral omdat de druiven dan na de oogst snel in de winery zijn. Een nadeel: slecht weer, waaronder hagel, en eventuele ziektes, zijn een probleem voor de hele wijngaard. Daarom durft men niet (nog) niet aan volledig biologisch te werken. De bodem bestaat uit een bovenlaag van klei, met daaronder mica, wat zorgt voor de mineraliteit in de wijnen.
Wijnmaker vanaf het begin is Bereczki Csaba, die zijn carrière begon bij Balla Géza. Consultant is Jérôme Legras van het bekende champagne-huis Legras & Haas. Carastelec maakt niet alleen zelf fantastische mousserende wijnen, zij zijn tevens brandmanager voor de champagne-huizen Charles Heidsieck en Tattinger.
De winery bezit 30 ha aan wijngaarden, waarvan onlangs 7,5 ha is aangeplant met onder meer chardonnay voor de mousserende wijnen. De tanks hebben momenteel een capaciteit van 2.500 hl capaciteit, maar uitbreiding is nodig i.v.m. de nieuwe aanplant. In de kelders liggen 300.000 flessen te rijpen, waarvan 5% bestaat uit magnums. “We love big bottles“, lacht Balasz. Vanaf het begin lag de focus van de winery bij de top gastronomie, waardoor de wijnen van Carastelec nu zijn gelinkt aan de beste chefs. De wijnen van Carastelec zijn dus uitsluitend te vinden in de horeca en enkele speciaalzaken.
Vanaf het terras, waar we tijdens een lunch en diner genieten van traditionele gerechtjes, bereid door de echtgenote van een van de werknemers Eniko, kijken we uit over de pinot noir wijngaard. De pinot wordt niet alleen gebruikt voor de mousserende wijnen, er wordt ook een fijne stille wijn van gemaakt onder het label VINCA.
Als eerste proeven we de FRIZA, een licht mousserende wijn gemaakt volgens de Asti-methode. De wijn is minder zoet dan een Asti. Carastelec was de eerste in Roemenië die deze stijl wijn maakte. Het eerste jaar dat FRIZA op de markt kwam (2014) was hij van het Roemeense druivenras feteasca regala en werd al snel razend populair. Omdat de winery slechts 1,8 ha feteasca regala heeft aangeplant is het nu een blend van 85% feteasca regala en 15% riesling. Daarnaast moet er nog zo’n 10 ton aan druiven worden bijgekocht om aan de vraag te volden. Er is ook een rosé variant, gemaakt van pinot noir.
Tijdens een heerlijk, traditioneel diner, proeven we vervolgens de Carassia Blanc de Blancs Brut, de Carassia Classic Brut, en de Carassia Rosé Brut.
De Carassia Blanc de Blanc is gemaakt van 100% chardonnay, heeft een dosage van 9 gr. De wijn is uit 2022, degorgement 2024, dus bracht 2 jaar door op de lie.
Vol, steenfruit. Licht schuimige, elegante mousse. Mooi bittertje na. Heel verfrissend. Mooi glas!
De Carassia Classic Brut is uit 2020, disgorgement 2023, en heeft een dosage van 8 gr. Deze wijn rijpte 3 jaar op de lie. Het is een blend van chardonnay, pinot noir en meunier.
Fris, steenfruit, grapefruit. Schuimige mousse die iets eerder weg is dan zijn voorganger. Iets meer complexiteit, lekker fris.
De Carassia Rosé Brut is een blend van voornamelijk chardonnay, aangevuld met pinot noir en meunier. De lichte kleur door de toevoeging van pinot noir. Eerdere vintages waren uitsluitend van pinot noir, maar consultant Jerôme Legras adviseerde deze blend om de wijn meer complexiteit te geven en meer ‘crispy acidity’ door de chardonnay. Dosage 9 gr., vintage 2021, disgorgement 2024, dus drie laar op de lie.
Fris rood fruit met later ook donker fruit, bosbessen. Mooie, elegante mousse.
Als kers op de taart mogen we de nacht doorbrengen in het sfeervolle ‘guesthouse’ van de winery, dat eigenlijk alleen voor privégebruik is. Terwijl de zon langzaam ondergaat genieten we nog van een fijn glas VINCA Pinot Noir, met uitzicht op de wijngaarden waar deze druif groeit. Carastelec, een winery om in de gaten te houden.
Links: de winery, met gras bedekt, gezien vanuit het ‘guest house’. Rechts: een deel van de wijngaarden, gezien vanaf het terras waar we proeven, met rechts de nieuwe aanplant.
🍇🥂Geen enkel culinair nieuwtje missen🍷🍴?
Schrijf je dan hier in
voor onze wekelijkse nieuwsbrief en/of
volg Anne-Wies op
Instagram, LinkedInofFacebook
Meer leren over Roemenië en Roemeense wijnen? Volg ook romanian.wines op instagram
Check hier alle delen in de serie Wijnland Roemenië.
Bronnen:
- www.atlasulvinului.ro
- crameromania.ro
- winesofromania.com
- The wines of Bulgaria, Romania and Moldova – Caroline Gilby MW
- https://www.onvpv.ro/
#WijnlandRoemenië
Geef een reactie