Van 27 tot en met 29 augustus 2023 vond in het Kurhaus in Wiesbaden de Vorpremiere van de VDP.Grosses Gewächs 2023 plaats. Hermen Jansen was erbij voor Anne-Wies.NL.

Ja, ik was er bij. En het was overweldigend. Wat een indrukken, té veel om te vatten. Hoe geef ik hiervan in vredesnaam een goede impressie? Ik zou de opwinding kunnen proberen te vatten die samengaat met het bezoeken van een wijn event van deze orde. Ik zou kunnen beschrijven hoe het voelt om 460 van de beste wijnen van Duitsland te kunnen proeven. Ik zou kunnen vertellen hoe ongelofelijk goed georganiseerd dat in z’n werk gaat. Ik zou het heldere licht, de serene stilte en de snelheid waarmee de opgegeven flight in de glazen belandt kunnen proberen te vangen.

Spitzenklasse

Ik zou de veelkleurigheid van de aanwezige wijnpersoonlijkheden kunnen schetsen. Ik zou kunnen vertellen hoe ongelofelijk hoog de kwaliteit van Duitse wijn is. Dat ik soms letterlijk op adem moet komen van een wijn. Of hoe misplaatst kritisch je wordt van het proeven van al dat moois. Schrijf ik van een Grosse Gewächs echt dat hij complexiteit mist? Op dit niveau is alles relatief. Het is Bayern München tegen Borussia Dortmund. Beide Spitzenklasse, maar er kan er maar één winnen. Eerlijk is eerlijk: er zit een handvol mindere wijnen tussen. Soms een kwestie van smaak, soms een wijn van mindere kwaliteit, soms een slechte fles. Wijn blijft een natuurproduct. Zijn het niet juist de uitzonderingen die de regel bepalen?

Kriskras proefervaringen

Ik zou alle geproefde wijnen kunnen plaatsen in het perspectief van wijnmaker, herkomst en oogstjaar. Nee, dat kan ik niet. Daarvoor ontbreekt het me simpelweg aan rijping. Vraag het me over een paar jaar nog eens. Ik zou ook niet mijn onderbouwde visie kunnen geven ten aanzien van de door VDP-voorzitter Steffen Christmann aangekondigde evaluatie van de GG-classificatie. Hiervoor verwijs ik naar Duitsland-specialisten als Stuart Pigott (James Suckling) en Lars Daniels (Perswijn). Ik zou mijn proefnotities op kunnen lepelen, maar ik heb niet de illusie dat de wereld daarbij gebaat is. Ik deel daarom mijn proefervaringen. Kriskras. Van links naar rechts, van boven naar onder. Dat doe ik onder aanvaarding van het risico veel moois onbenoemd te laten.

VDP-voorzitter Steffen Christmann en de imposante zaal waar de proeverij plaatsvindt

Over de VDP

Omwille van de structuur eerst een inkijk in de VDP. Het Verband Deutscher Prädikatsweingüter (‘VDP’) is een in 1910 opgerichte vereniging met op dit moment circa 200 Duitse kwaliteitswijnhuizen. Het kent een eigen – niet in de Duitse wetgeving verankerde – classificatie, gebaseerd op herkomst. Van laag naar hoog worden wijnen ingedeeld in: VDP.Gutswein, VDP.Orstwein, VDP.Erste Lage en VDP.Grosse Lage. Droge wijnen uit Grosse Lagen mogen de aanduiding “VDP.Grosses Gewächs’ voeren. Voordat de wijnen op de markt worden gebracht, worden ze tijdens Vorpremiere VDP.Grosses Gewächs in Wiesbaden gepresenteerd aan de internationale wijnpers. Meestal is dat jaargang 2022 of 2021, soms ouder.

Riesling is King

23% van de Duitse wijngaarden is beplant met riesling. Binnen de VDP is dat maar liefst 55%. Van de 460 in Wiesbaden aanwezige Grosses Gewächse, is ruim 60% Riesling. Veel van de beste wijnbergen zijn beplant met riesling. De tweede dag van de Vorpremiere VDP.Grosses Gewächs heb ik dan ook volledig gewijd aan Riesling. De Vorpremiere geeft de gelegenheid om vergelijkingen te maken. Wijnen uit dezelfde wijngaard van verschillende wijnmakers bijvoorbeeld. Of wijnen uit verschillende wijngaarden van dezelfde wijnmaker. Ik bespreek riesling uit de Saar, Mosel, Rheinhessen en Pfalz.

Riesling uit de Saar

Aan een zijriviertje van de Saar ligt de steile zuid tot zuidwest georiënteerde Grosse Lage Bockstein. De Bockstein GG 2022 van Van Volxem is ingetogen en floraal met subtiele laagjes van groene kruiden en mooi fruit. De wijn is slank, mineraal en ijzerachtig, met prachtige zuren en een veel lengte. De Bockstein GG 2020 van Nik Weis – St. Urbans-Hof heeft ten opzichte van de Van Volxem iets rijpere aroma’s, meer structuur en opvallend geprononceerde bitters.

Mosel Riesling

De Mosel leent zich voor een rondje wijnberg proeven. Neem Wehlener Sonnenuhr. De Wehlener Sonnenuhr Riesling GG 2021 van Geheimrat J. Wegeler heeft veel vulling met rijp meloenfruit, een elektrische spanning, goede zuren en veel lengte. De Wehlener Sonnenuhr Riesling GG 2022 – een iets warmer jaar – van Dr. Loosen heeft weelderig primair fruit, is mooi droog met een pakkende ietwat bittere structuur en een lange zoutige afdronk.

De wijnen van terroirgedreven Heymann-Löwenstein lenen zich voor een vergelijking van wijnbergen. De expressief bloemige en minerale Uhlen Laubach Riesling GG 2022 kent een prachtige balans tussen rijpheid en frisheid, heeft veel sap met uiteenlopende scharkeringen van citrus, een flinty structuur, dragende zuren en een lange afdronk. Röttgen Riesling GG 2022 (blauwe leisteen) is hedonistisch met een dreunende mineraliteit. De wijn is tegelijkertijd weelderig en elegant met geconcentreerd fruit, verleidelijke zuren een tannine-achtige structuur.

Rheinhessen

Veel mooie Rieslings uit Rheinhessen onbenoemd latend, stip ik Morstein Riesling GG 2022 van Wittmann aan. Een eerdere jaargang zag ik in het verleden blind aan voor een Chablis Grand Cru. Niet eens zo gek, achteraf. De jonge 2022 geeft een bescheiden bouquet met kalk, vuursteen en precies wit fruit. Dat komt in de mond terug, met een enorme concentratie, precisie en wonderschone zuren. De krijtige wijn is zacht en elegant met een fijne textuur en beteugelde power. De afdronk is oneindig.

Pfalz

Opulente wijnen hebben de Pfalz als herkomstgebied van droge witte wijn wat van mijn netvlies gejaagd. De Vorpremiere VDP.Grosses Gewächs bewijst dat dat onterecht is. Het fruit is rijp, maar slankheid overheerst. Slank zijn de wijnen van Reichsrat Von Buhl. Hun Pechstein Riesling GG 2021 is stenig, met citrus, zest, knetterende zuren en veel lengte. De Pechtstein Riesling GG 2022 van Dr. Von Basserman-Jordan is rijper, met weelderig primair fruit en een pakkende structuur. Hier speelt de vintage ook een rol. De Pechstein Riesling GG 2022 van Dr. Bürklin-Wolf is ingetogen, met rijp fruit, slankere zuren, een hartige prikkelende kern en een zesty afdronk. Drie wijnen uit één wijngaard die niet verder uit elkaar hadden kunnen liggen. Hansjörg, Hans en Valentin Rebholz drijven riesling tot de limieten, zonder uit de bocht te vliegen. De Im Sonnenschein – Ganz Horn Riesling GG 2022 van Ökonomierat Rebholz is expressief, knallend, met extreme concentratie, structuur, precisie en elegantie.

Chardonnay

Grote Chardonnay komt uit Baden. Grote Chardonnay uit Baden doet niet onder voor Bourgogne. Grote Chardonnay uit Baden heeft net zo vaak een reductierandje als Bourgogne. De dogmatische kant van dit ‘wijnmakerskunstje’ laat ik rusten. Ik houd het er bij dat reductie in de juiste proporties een extra dimensie kan geven. Het beste voorbeeld van de grootsheid van Duitse Chardonnay is de Schlossberg Chardonnay GG 2021 van Bernhard Huber. Een wijn met filigrane accuraatheid. Een wijn met vulling en complexiteit. Een wijn met zilte knapperigheid en kristalheldere zuren. Een wijn die niet onder doet voor een top Bourgogne, ook niet qua prijsstelling helaas. Ook mooi – en beter betaalbaar – zijn de Chardonnay’s van Franz Keller, Salwey en Dr. Heger. De Kirchberg Chardonnay GG 2021 van Franz Keller is rustig en genuanceerd met een slank en peperig profiel en transparant sap.

Spätburgunder

Waar goede Chardonnay is, is Spätburgunder nooit ver weg. Ik bespreek Baden, Ahr en Franken.

Baden

In Baden is bij Franz Keller prachtige modern gemaakte Spätburgunder te vinden. Eichberg, Kirchberg, Schlossberg; stuk voor stuk wijnen met kristalhelder fruit. De Pfalz stelt ook niet teleur. Steinbuckel Spätburgunder GG 2020 van Philip Kuhn valt op met puur bessenfruit, geconcentreerd sap en veel structuur. Tijdens het jubileum van Wagner Stempel proefde ik diverse jaargangen van de Saumagen Spätburgunder GG van Weingut Rings. Ook hun Felsenberg Spätburgunder GG 2021 maakt indruk met weelderige pure cassis, paarse roos, zachtheid en slankheid. Elegantie is ook te vinden bij A. Christmann, bijvoorbeeld in de Vogelsang Spätburgunder GG 2021. De wijn geeft is sappig met frisse kers en kirsch en een mooi verweven textuur.

Ahr

2021 was het jaar van ‘die Fluss’, de rampzalige overstroming in Ahr waar veel wijnhuizen hard door zijn geraakt. Het drama staat in schril contrast met de ongekende schoonheid van de wijnen uit het rampjaar. Voor mij behoorden de wijnen uit de Ahr tot de mooiste van de proeverij, met Meyer-Näkel als persoonlijke favoriet. Sonnenberg, Kräuterberg, Silbergberg, Pfarrwingert. Allemaal eigen terroiruitdrukkingingen en allemaal expressief floraal en puur.

Franken

Franken is Silvaner. Een schoolvoorbeeld daarvan is Am Lumpfen 1655 GG 2022 van Horst Sauer. Veel fruit, peer, citrus, groene tuinkruiden, compacte structuur met zachte laagjes fruit en een schone lange afdronk. Ook Riesling uit Franken heeft dat fruitige groen-kruidige-fruitige profiel, zoals de Julius-Echter-Berg Riesling GG 2021 en Kammer Riesling GG 2012 van Hans Wirsching. So far so good. Echt opwindend wordt het met Spätburgunder. De Hundsrück 2021 van Rudolf Fürst is waanzinnig. Spanning en elegantie ten voeten uit. Frisse zure kers, kriek, floraal, speekselopwekkende zuren, pakkende textuur, ziltheid. Geef het alleen tijd.

Weissburgunder en Grauburgunder

Weissburgunder heeft in Duitsland de potentie om wijnen van formaat te maken, zo bewijzen onder meer de Kirschgarten Weissburgunder GG’s 2021 van Knipser en Philip Kuhn uit de Pfalz. Knipser is wat beheerster, Kuhn wat meer uitgesproken. Tijdens mijn bezoek aan Ökonomierat Rebholz was ik al onder de indruk van hun Weissburgunders en dat wordt met het jaargang 2022 van Im Sonnenschein en Mandelberg GG bevestigd. Het zijn complexe wijnen met zachte vulling van wit fruit, sap, verfijning en kracht. In Baden blijven de Kirchberg Weissburgunder GG 2020 van Salwey en de Schlossberg Weissburgunder GG 2021 van Dr. Heger niet onopgemerkt. Dat geldt overigens ook voor de Herrenberg Oberklam Grauburgunder GG 2022 van Seeger. De wijn vol pakkend groen en rood boomfruit en subtiele hout- en gistlaagjes heeft een aangename rondeur en goede lengte.

Conclusie

460 Grosse Gewächse, waarvan iets meer dan de helft geproefd. Wat is de afdronk? Een mengeling van gedachten en emoties. In de eerste plaats wil ik opgemerkt hebben dat de kwaliteit van Duitse wijn hoog is – en de kwaliteit van de Grosse Gewächse zeer hoog. Veel Grosse Gewächse waren van uitzonderlijk hoge kwaliteit en een aantal wijnen waren van absoute wereldklasse. Wijnen die me raakten, die om een adempauze vroegen. Ja, er waren ook mindere wijnen. Wijnen die niet boven zichzelf uitstegen. Wijnen waarvan in de literatuur terecht de vraag wordt gesteld of ze GG-waardig zijn. De komende tijd zal de classificatie tegen het licht worden gehouden. Een systeem van zelfregulering zoals de VDP dat kent kan werken, als geen andere maatstaf wordt gehanteerd dan de hoogst haalbare kwaliteit. De VDP heeft die drive in het verleden gevonden en zal die blijven vinden.

Ik dank het Informatiebureau voor Duitse Wijn voor de uitnodiging en Theresa Olkus en haar team voor de ongekend goede organisatie.

Importeurs

Bernard Huber                          –           Les Genereux

Christmann                               –           Anfors Imperial

Dr. Bürklin-Wolff                       –           D-Vine

Dr. Heger                                 –           Smaragd Wijnen

Dr. Loosen                               –           Les Genereux

Dr. Von Basserman-Jordan        –           Wijnkameel

Franz Keller                              –           Pallas Wines

Geheimrat J. Wegeler                –           Onbekend

Hans Wirsching                         –           Onbekend

Heymann-Löwenstein                –           Residence / De Gouden Ton

Horst Sauer                              –           Wijnkameel

Knipser                                    –           Goessens

Künstler                                   –           Anfors Imperial

Meyer-Näkel                             –           Dokter Maler / Wijn op Dronk

Nik Weis – St. Urbans-hof         –           De Wijnkameel

Ökonomierat Rebholz                –           Résidence Wijnen / De Gouden Ton

Peter Jakob Kühn                      –           De Wijntherapeut / Herman Wines Axel

Philip Kuhn                               –           De Wijntherapeut / Winterberg Wijnen

Reichsrat Von Buhl                    –           Les Genereux

Rings                                       –           Sauter Wijnen

Rudolf Fürst                             –           Anfors Imperial

Salwey                                     –           Onbekend

Seeger                                     –           Kwast Wijnkopers

Van Volxem                              –           Wijnimport J. Bart

Wittmann                                 –           Pallas Wines

🍇🥂Geen enkel culinair nieuwtje missen🍷🍴?
Schrijf je dan hier in
voor onze wekelijkse nieuwsbrief en/of
volg Anne-Wies op
Instagram, LinkedIn of Facebook

*Hermen Jansen is, naast jurist, WSET-3 gediplomeerd wijnadviseur, wijndocent en wijnschrijver. Deze ‘Wine Advocate’ vertelt onder de naam Origine Wijnen het verhaal over de herkomst van elke wijn. Lees hier de artikelen van Hermen.

#hermen