Het Instituto Marchigiano Di Tutela Vini organiseerde voor een select gezelschap van sommeliers en andere wijnexperts een online masterclass met proeverij over en met wijnen van de Verdicchio druif. Italië-kenner Fred Nijhuis vertelde alles over de vele gezichten van dit druivenras én de wijnen die ervan worden gemaakt. Titia Boxma* proefde mee voor Anne-Wies.NL

Verdicchio uitnodiging

Het Instituto Marchigiano Di Tutela Vini is een Italiaanse organisatie die 16 DOP’s, inclusief 4 DOCG’s van 652 aangesloten wijnbedrijven uit de Marken vertegenwoordigt. Zij richt zich op stimulans van de kwaliteit van de wijnen van de Italiaanse wijnstreek de Marken in brede zin en promotie van de export over de hele wereld. Hier ligt nog zeker een uitdaging want 2/3 van de productie wordt nu verkocht in Italië.

IMT_Cartine_Denominazioni_Marche (1)

Wijnregio de Marken

De druif en gelijknamige wijn zijn afkomstig uit wijnstreek de Marken, gelegen in het oosten van Italië, grenzend aan Emilia-Romagna in het noorden, Toscane en Umbrië in het westen en Latium en de Abruzzen in het zuiden. Ancona is de hoofdstad en de oppervlakte bedraagt iets minder dan een vijfde van Nederland. De Marken kent een lange historie en fossiele resten tonen aan dat er al in de IJzertijd (voor de Romeinen) wijn werd gemaakt. Er is sprake van een gematigd klimaat met veel kalkrijke gronden met mergel, klei en kalksteen tot zandsteen en zand (oude zeebodem). Het is een berg- en heuvelachtig gebied. De belangrijkste druivenrassen zijn sangiovese (21%), montepulciano (19%), verdicchio (14%) en biancame/bianchello (6%).

Verdicchio, de druif

In de naam Verdicchio zit het woord Verde, wat groen betekent. Dit verwijst naar de groenige kleur die zelfs de rijpe druiven hebben. De verdicchio is eén van de belangrijkste witte druivenrassen in Italië. Het is dezelfde druif als de trebbiano di Soave en vrijwel identiek aan de trebbiano di Lugana (alias turbiana). Het is al een heel oude druif die waarschijnlijk al in de 5e eeuw na Christus in de Marken aanwezig was maar de naam verdicchio komt pas voor in de 16e eeuw. Het meeste van de totale aanplant van deze, midden- tot laat rijpende druif (ongeveer 3521 ha), staat in de Marken. De druif heeft een voorkeur voor zanderige kalkbodems en geeft dan lichtgele wijnen met een groene schijn en met een stevige zuurgraad van 5,5 tot 7,5 gram per liter en een typisch amandelbittertje in de afdronk. De stijl kan variëren van mousserend tot stil, van droog tot zoet van ingedroogde druiven en van enkelvoudig en fris tot rijk en complex. De beste wijnen kunnen zeker 20 jaar ouderen.

IMT_Grappolo_verdicchio

Verdicchio, de wijnen 

In 1954 introduceerde de Milanese architect Antonio Maiocchi een amfora-vormige fles en was er sprake van een goede prijs/kwaliteits verhouding van de wijnen, waaronder de Verdicchio. Dit leidde tot een toename in populariteit van wijnen uit deze streek. Van 2015-2019 werd Verdicchio benoemd tot beste stille witte wijn door Italiaanse pers, gevolgd door lovende reacties uit het buitenland. Op dit moment wordt de nadruk gelegd op het produceren van biologische wijnen.

Verdicchio dei Castelli di Jesi

Verdicchio dei Castelli di Jesi is sinds 1968 een DOC en beslaat ongeveer 2200 ha. Door 100 wijnhuizen wordt ongeveer 140.000 hl van deze wijn geproduceerd. De naam is afkomstig van de 24 kastelen ten westen van Jesi. Er bestaat ook een Castelli di Jesi Verdicchio Riserva,  die in 2010  een eigen DOCG-status heeft gekregen en een langere rijping ondergaat (minimaal 18 maanden, waarvan 6 maanden op fles).  Dit hoeft niet per sé houtlagering te zijn, maar kan bestaan uit langer contact met de lie. Een nieuwe ontwikkeling is wijnen van een enkele wijngaard. Het kleinere tweelingzusje van Verdicchio dei Castelli di Jesi is Verdicchio di Matélica (ongeveer 450 ha), dat gemaakt wordt van druiven die zuidelijker en landinwaarts liggen. Witte wijn uit de Marken bestaat voor 2/3 uit deze beide wijnen.

Verdicchio kun je aantreffen in een Spumante, Bianco, Superiore Classico en Passito variant van minimaal 85% verdicchio.

Verdicchio, de proeverij 

Tijdens de online workshop proeven we 6 wijnen: 1 mousserende, 4 stille versies en een rode Rosso Conero. Alle witte wijnen zijn van Cru kwaliteit.

Verdicchio flessen

5 WITTE WIJNEN

  1. Togni/Rocca dei Forti, Le Cuvée, Verdicchio dei Castelli di Jesi Spumante Brut DOC (2019):

Een mousserende wijn volgens de charmat methode gemaakt. Een redelijk eenvoudige wijn. Verfrissend, goede zuurgraad en als aperitiefwijn goed begin van de proeverij.

  1. Cantina dell’Ugolino: Verdicchio dei Castelli di Jesi DOC Classico Superiore 2020 Balluccio:

Een lichtgele wijn van 100% verdicchio van de Balluccio wijngaard op 305 meter hoogte met een bodem rijk aan zand en kiezel. Gisting van 21-25 dagen in RVS; lagering van 4 maanden in RVS. Tenuta dell’Ugolino is een in 1918 opgericht familiebedrijf. Volgens de eigenaar was 2020 een goed wijnjaar. Hittegolven van 15 dagen werden afgewisseld met koudegolven waardoor de aroma’s goed bewaard bleven. Ik rook wat wit fruit en amandel in de wijn en in de mond een medium+ zuurgraad met in de medium+ afdronk een klein bittertje. De wijn kwam op mij nog wel erg jong over en wordt waarschijnlijk beter na wat rijping op fles. Ik proefde deze wijn met witte asperges en dit gaf een goede combinatie. Weer eens wat anders dan de vaak gebruikte combi met pinot blanc.

  1. Tenuta di Tavignano: Verdicchio dei Castelli di Jesi DOC Classico Superiore 2019 Misco:

Het wijnhuis is sinds 1975 gevestigd in Loc. Tavignano, Cingoli (Mecarata). De wijn wordt gemaakt van 100% verdicchio van de Misco wijngaard (3ha) tussen rivieren Musone en Esino op 320 m. Gisting van 3 weken in RVS; lagering van 6 maanden in RVS.
Een lichtgele wijn met in de neus wat rijp wit fruit, florale noten (acacia) en amandelen. Een wat ronder mondgevoel dan de tweede wijn met een medium+ afdronk.

  1. Casa Vinicola Garofoli: Verdicchio dei Castelli di Jesi DOC Classico Superiore 2018 Podium:

Garofoli is sinds 1901 gevestigd in Loreto (Ancona). De wijn wordt gemaakt van 100% verdicchio, van wijngaard Montecarotto op 375 m hoogte. De Podium is sinds 1991 in de handel.  Gisting van 15 dagen in cement; lagering van 16 maanden in RVS + 6 maanden op fles. In deze lichtgele wijn ruik ik aroma’s van honing, bloesem en wat tropisch fruit. Mondvullend met goede zuren en weer dat kleine bittertje aan het einde met een lange afdronk.

  1. Bucci: Castelli di Jesi Verdicchio Riserva DOCG Classico Villa Buccci 2016

De eerste drie wijnen leken wel wat op elkaar maar bij de vierde wijn proef je echt iets verschillends. Azienda Agricola F.lli Bucci is sinds 1982 gevestigd in Ostra Vetere (Ancona) en wordt gerund door Ampelio Bucci (foto). Behalve druiven worden er bij Bucci ook olijven, graan en zonnebloemen geteeld, alles op biologische wijze. Daarnaast is Ampelio Bucci business consultant in onder andere de mode en voedselindustrie en professor in Milaan op het gebied van ‘entrepeneurship’. In de eerste plaats is Ampelio echter een gepassioneerd wijnmaker, werkend vanuit de gedachte dat de druiven de kwaliteit van de wijn bepalen en dat zo min mogelijk moet worden ingegrepen in de kelder. Daarom kenmerken zijn wijnen zich door een grote mate van zuiverheid. De Verdicchio Villa Bucci is door Gambero Rosso al diverse malen uitgeroepen tot beste witte wijn van Italië.

De wijn van 100% verdicchio is afkomstig van wijngaard Montecarotto op 340-380 meter hoogte van oude wijnstokken van 40-50 jaar oud. De bodem  is rijk aan kalksteen en klei. Gisting en weking van 3 mnd in RVS; lagering van 16 maanden in 80 jaar oude vaten van  Slavonisch eiken van 50 en 75 hl, gevolgd door minimaal 1 jaar fles. Dit is een serieuze wijn!

Een goudgele wijn met in de neus noten, honing, kruiden en wat sinaasappel. Goede zuren en een lange afdronk. De wijn werd door één van de workshop deelnemers vergeleken met een goede witte Bourgogne en daar kon ik mij wel in vinden. Volgens de wijnmaker is de wijn nog steeds veel te jong en wordt alleen maar beter door nog een paar jaren te wachten.  Dat maakt mij wel nieuwsgierig. Toch nog maar een keer een fles aanschaffen en wegleggen!

Conclusie: Een leuk overzicht van de verdicchio druif. Mousserend, stil en een beetje houtgerijpt. Jammer genoeg geen passito versie, dan was de proeverij helemaal compleet geweest.

1 RODE WIJN

Conte Leopardi Dittajuti: Fructus 2018

De proeverij wordt afgesloten met een rode wijn. Een Rosso Cònero, sinds 1967 een DOC . Deze wijn moet van minimaal 85% montepulciano worden gemaakt en ondergaat meestal geen lange lagering. Deze wijn is van 100% montepulciano uit de Numana wijngaarden op 20 meter hoogte.  De bodem is rijk mergel en kalk.  Na de gisting in RVS, lagering van 7-8 maanden in RVS en 2 maanden in oudere barriques.  Een paarsrode, fruitige wijn met in de neus kersen, rode bes en een beetje koffie. In de smaak medium zuren en medium plus tannines met een medium afdronk. Een wijn om iets bij te eten maar zijn niet alle Italiaanse wijnen eetwijnen? Ik proefde de wijn ’s avonds met een gebakken biefstukje en dit maakte de wijn zachter en aangenamer.

Verdicchio Rosso Conero Fructus
Meer info: Instituto Marchigiano Di Tutela Vini

*Dit artikel is geschreven door Titia BoxmaTitia is vinoloog, wijndocent en dol op wijn/spijs én bier! Met haar bedrijf Key to Wine verzorgt ze wijncursussen, proeverijen en workshops in Leiden of op locatie. Meer weten?  Kijk op haar website www.keytowine.nl

🍇🍷🍴Geen enkel culinair nieuwtje missen? Schrijf je dan hier in ✏ voor onze wekelijkse nieuwsbrief!

#Titia