Op maandag 6 maart 2023 vond in de Beurs van Berlage Amsterdam de tiende editie plaats van de Union des Grands Crus de Bordeaux proeverij. Meer dan 100 top châteaux waren aanwezig om jaargang 2020 te presenteren voor zowel wijnprofessionals als consumenten. Een unieke gelegenheid om deze prestigieuze wijnen te proeven. De proeverij was georganiseerd door Wijnkoperij Okhuysen, De Bruijn in Wijnen en vakblad Perswijn. Wat brengt wijnjaar 2020 dat gekenmerkt werd door grote weercontrasten en een wereldomvattende pandemie? Voor Anne-Wies.nl doet Jon Peter van den Oever* verslag.

Een jaar van pandemie

Op 24 januari 2020 werd de eerste SARS-CoV-2 besmetting vastgesteld in Frankrijk, notabene in Bordeaux! Een merkwaardige start van een jaar dat iedereen nog lang zal heugen: afstand houden, mondkapjes en lockdowns. De horeca dicht, beperkt reizen en thuiswerken was het devies. Niet écht bevorderlijk voor de hospitality branche en het sociale leven. Ik heb een aantal collega’s, die ik in deze branche heb leren kennen, een zware tijd tegemoet zien gaan.

Gevolgen voor wijnhandel

De wijnhandel had internationaal ook te maken met spanningen over invoerrechten tussen Europa en Amerika, China en Australië en een Brexit. Ondanks dat de wijnproductie (260 mhl) iets hoger was dan 2019 (1%) daalde de exportwaarde wereldwijd met 6,7% en de wijnconsumptie met 3% (*OIV-rapport 2020). Voor Frankrijk daalde de export met 13,9% en de omzet bereikte 12,1 miljard. Niet alles was kommer en kwel, omdat de horeca gesloten was nam het thuisgebruik in wijn toe. Nederland importeerde zo’n 11% meer wijn en staat netjes geregistreerd als het op vier na grootste importland in 2020. Niet slecht toch? Echter, hoe is het de Bordeaux vergaan waar het consumeren van premium wijnen in restaurants enorm terugliep door de lockdown, de export stagneerde en handjes voor de oogst moeilijk te krijgen waren.

Wijnaar 2020 in Bordeaux

Het jaar 2020 staat te boek als een warm jaar, echter met grote weerverschillen. De winter was mild en de bloei kwam eerder op gang. Afgewisseld met kou en regen, een warme droge zomermaanden en een natte augustus maand. In het voorjaar stak meeldauw op en in de zomer hadden de druiven hitte en water stress. Veel wijnboeren waren ook gespannen door hagel en heftige onweersbuien. September werd weer een warme maand met koele nachten. Het wijnjaar leek op voorhand moeilijk te voorspellen. Toch waren de verwachtingen in het najaar hoog en gingen vergelijkingen op met goede oogstjaren zoals 2018 en 2019. De Bordeaux produceerde in 2020 circa 440 miljoen liter wijn en dat is zo’n 10% minder dan in 2018 en 2019, oogstjaren die gekenmerkt werden met concentratie en frisheid. Zijn er subtiele verschillen met deze jaren waar te nemen in de fruittonen, frisheid, zuren, alcoholpercentage en de mate van tannines?

Proeverij Union des Grands Crus de Bordeaux jaargang 2020

Het is altijd bijzonder om in de Beurs van Berlage te zijn of je nu wel of niet van architectuur houdt.  Het Jugendstil gebouw is gerealiseerd in 1903 en moest volgens Berlage een weerslag zijn van de Nederlandse geschiedenis en samenleving: democratisch én door samenwerking tot veel in staat. Na 1985 kreeg het handelsgebouw een publieke culturele functie. Een mooie en centrale locatie voor de prestigieuze Grand Cru proeverij van de Bordeaux die daar de afgelopen tien jaar plaats vonden.

Het is behoorlijk druk bij de ingang waar veel wijnprofis klaar staan met de mobiele toegangscode in de aanslag. De deur gaat klokslag 13.00 open en het is even zoeken naar de naambordjes. Wederom een mooie brochure van de Union des Grand Crus met goede beknopte informatie over de châteaux, terroirs, productievolumes, hectares, vinificatie en de cépages. Met het notitieboekje (Le Carnet) in de ene hand, mobiel en het proefglas in de andere hand val ik, met nog een collega, de witte wijnen van Graves en Pessac-Léognan aan.

De overige leden van de Union zijn onderverdeeld in de appellaties Saint-Émilion Grand Cru, Pomerol, Listrac-Médoc, Moulis-en-Médoc, Haut-Médoc, Médoc, Margaux, Saint-Julien, Pauillac, Saint-Estéphe en Sauternes ou Barsac. In totaal dit jaar honderd-en-een Grand Cru exposanten.

Graves en Pessac-Léognan

We starten met een Château de Chantegrive ‘Caroline’ (famille Lévêque) van 60% sauvigon blanc en 40% sémillon. Bijzonder frisse citrustonen, abrikoos en gerijpt op frans eiken. Het wijnhuis staat bekend als duurzaam en is één van de belangrijkste in Graves. Een mooie start en die wijn kan zeker nog wat jaren liggen.

Vervolgens proeven we de meer strakkere Château Rahoul (Thiénot/Dourthe). Variëteiten van 53% sémillon en 47% sauvignon blanc. Fris, grapefruit, wit fruit, acacia met zo’n 8 maanden fermentatie en gisting op frans eiken. Ook hier duurzame agricultuur en Terra Vitis gecertificeerd sinds 2016.

We gaan snel door naar Château Bouscaut (Sophie Lurton en Laurent Cogombles) en Château Carbonnieux (famille Perrin). De eerste bestaat uit 68% sauvignon blanc en 42% sémillion en is zeer strak met ferme zuren die lang blijven hangen. De laatste is iets vlakker, mineraliger, overheersend peer en beetje romig.

Klein historisch detail maar toch waardevol te vermelden is dat het oude wijnhuis Carbonnieux – uit de 13^e eeuw – de witte wijn ooit als ‘mineraalwater’ verkocht aan de sultan van Constantinopel om het alcoholverbod in de regio te omzeilen. Toeval, die minerale toets?

Kenmerkend zijn de witte wijnen geconcentreerd, fris, fruitig met veel citrustonen en wat mineralig. Een mooie balans tussen zuren en fruit! We vervolgen de weg naar rood van Pessac-Léognan, de jongste appellatie van de Bordeaux (1987) voor zowel rood als wit. Ik focus me op rood waarvan de opvoeding tot minstens 15 september van het jaar na de oogst wettelijk verplicht is.

Cháteau Les Carmes Haut Brion (75% cf, 25% merlot en 25% cs) heeft stevige tannines. Fruittonen van zwarte kers en rode bes.

Daarentegen heeft Domaine de Chevalier zachte tannines, aards karakter met pruim en een fijne balans van zuren. Een mooi glas op dronk en dat kunnen we ook zeggen van

Château de Fieuzal, in het hart van Graves, heeft donker rijp fruit, kers, pruim, zacht en istoch een beetje kruidig.

Château de France met een zonnig microklimaat is meer kruidig, complex en heeft ferme tannines.

Château Haut-Bailly is wat gesloten, geconcentreerd waarbij het fruit nog wat verborgen is en behoorlijke tannines had. Deze kan zeker nog paar jaar rijpen.

Bij Château Pape Clement overheerste het donkere fruit, zwarte koffie, kruidig en toch ook behoorlijk strak.

Château Larrivet Haut-Brion is wat gesloten maar bij wat lucht komt het zwarte fruit los. Geconcentreerd, intens en kruidig.

We sluiten Pessac-Léognan af met de robijn glinsterende Château Smith Haut Lafitte. Geconcentreerd, gelaagd, vol en zwarte kers, bramen, chocola en milde tannines.

Kenmerkend voor rood zijn de verschillen in tannines en de afwisseling tussen rood en donker fruit. Het lijkt een heel mooi jaar voor de witte wijnen. Fris en mooie zuren! Voor rood zijn de warme nadagen uitstekend voor de concentratie, zachtere tannines en fruit aroma’s. (foto’s)

Saint-Émilion

Snel door naar rechteroever. Daar worden we toch verrast door soepele, drinkbare wijnen, maar ook fris en kruidig. De merlot heeft in 2020 zijn best gedaan en dat kunnen we ook zeggen van de cabernet druiven, in het bijzonder de cabernet franc. Milde tannines, rijp donker fruit (zwarte kers, zwarte bes, pruim) afgewisseld met framboos, aardbei, chocola, methol en fijne kruidigheid. Niet overrijp en weinig tot geen groene paprika te ontdekken.

De kannunik Balestard zou trots zijn op deze La Tonelle van één van de oudste wijngaarden in Saint-Émillion. Robijnrood, veel fruit, ferme tannines, complex en elegant!

Voor Château Canon-La-Gaffeliére schijnt 2020 één van de beste jaren te zijn. Donker fruit, kruidig en bloemig. Intens en complex. Een mooie lange afdronk (55% merlot, 30% cf en 15% cs).

Clos Fourtet is zacht met overheersend donker fruit en zeer zachte tannines en nodigt uit tot rustig genieten (90% merlot, 7% cs en 3% cf).

Chateau La Gaffeliére is blend van 60% cf en 40% merlot en is daarentegen fris, kruidig met ferme tannines.

De Grand Mayne heeft frisse en rijpe tonen van rood en donker fruit, licht hout, beetje kruidig en chocola.

Cháteau Pavie Macquin heeft mooi zuren die in balns zijn met de tannines en het fruit. Een fijn glas en dat vinden we ook van Cháteau La Tour Figeac. Zacht, rijp en al op dronk (80% merlot en 20% cf).

Bij Cháteau TrotteVielle staat Timo Koster (Poot Agenturen). De wijn is complex met rood en zwart fruit, zachte tannines, kruidig en kent een lange afdronk. Kunnen we bestellen?

Château Valandraud is rijp, vol met veel donker fruit (90% merlot) en is fluweelzacht.

Ik moet echt bekennen dat 2020 voor Saint-Émilion qua stijl en structuur werkelijk top is! De zaal is behoorlijk druk geworden met een kolonne paarsmondige proevers die zich naar ‘vrije’ spuugbakken haast om door te gaan. We gaan door naar Pomerol.

Pomerol

Pomerol kent een lange geschiedenis en heeft een wijnoppervlakte van circa 800ha. Carmenère is hier niet toegestaan in het gebied waar de merlot heer en meester is. Mede te danken aan het succes van de legendarische Petrus.

Cháteau Beauregard (65% merlot en 35% cf) is al sinds de 12 eeuw een tussenstop naar Santiago de Compostela en nog steeds volgen pelgrims deze route. De wijn is vol en zacht, fruitige bessen, braam, cacao, tabak en heeft ferme tannines die de wijn compleet maken.

Le Bon Pasteur, sinds 2013 in Chinese handen (80% merlot en 20% cf) is sappig met veel rijp fruit, zachte tannines, kruidig met lange afdronk. De bekende oenoloog Michel Roland, wiens grootouders Le Bon Pasteur in 1920 oprichtte staat hier aan het roer van deze mooie wijn en vliegt de wereld over als principal wijn consultant.

Chateau La Cabanne ligt in het hart van de Pomerol is met 96% merlot vol rijp met donker fruit en toch fris, bloemig, aards met zachte tannines. Een complete wijn!

Het unieke terroir (klei en grind) en veel najaarszon levert een top wijn op voor Cháteau Clinet . Complex, donker fruit, cassis, wat peper, nootmuskaat en sigarendoosje. Geen cf in deze blend van 80% merlot en 20% cs. Een aanrader!

De mooie fles en het klassieke etiket van Château La Croix de Gay wekt veel verwachting die niet bedrogen uitkomt. Een vol boeket met veel structuur, donker fruit, rijp, viooltjes, kruidig (10% cf) met zachte tannines. Een topper! De vijf eeuwen ervaring en het unieke terroir van het chateau – klei, grind en ijzer oxide – komt ruim tot uiting in deze wijn. We proeven er nog drie.

Cháteau Petit-Village is een zeer mooie met blend 31% cf, 9% cs en de rest merlot. Ingeschonken door co-manager Vincent Priou is de wijn te typeren als rond, vol, soepel, peperig met donker fruit van kersen en bramen. Achttien maanden rijping waarvan 40% op nieuw eiken.

Bij La pointe wordt rood en zwart fruit gelaagd afgewisseld met zachte tannines, complex met een lange finish. Wederom een elegante Pomerol!

De laatste rode wijn van de rechteroever, Château Rouget, is heel gelaagd, rijk, chocola, truffel, munt, donker fruit en zijde zachte tannines. Met deze één van de oudste officiële Pomerol wijnen sluiten we 2020 van de rechterkant af.

Ik kan niet anders concluderen dat 2020 een heel mooi wijnjaar is Pomerol en Saint-Émilion. Mooie tannines, veel donker fruit, licht kruidig, lange zachte afdronk en wat hoger in de alcohol. Klasse! Volgende keer deel 2, over de linker oever en Sauternes en Barsac.

Wil je dat niet missen?

Schrijf je dan hier in
voor onze wekelijkse nieuwsbrief en/of
volg Anne-Wies op
Instagram, LinkedIn of Facebook

*Jon Peter van den Oever is registervinoloog®, informatiewetenschapper en IT-er en heeft een consultancybureau om kennis digitaal toegankelijker te maken. Als wijnliefhebber deelt hij zijn ervaringen op Instagram en The Wine Taxonomist.

#JP