Ondanks de beduidende omvang en productie geniet het Portugese Tejo niet de naam en faam van gebieden als Dão of Douro. Tejo ligt direct ten noordoosten van Lissabon, ingeklemd tussen Lisboa en Alentejo. En dat is precies waar het klemt. Tejo is geen Lisboa en Tejo is geen Alentejo. Althans, Comissão Vitivinícola Regional do Tejo (‘CVR Tejo’) vindt van niet. Wat is Tejo dan wel? En wat onderscheidt het van andere gebieden? Hermen Jansen vindt het uit tijdens een door Perswijn in opdracht van CVR Tejo georganiseerde proeverij in Brasserie van Baerle.

De uitstekende georganiseerde proeverij wordt begeleid door Ronald Wortel. Ronald is begonnen als importeur van Portugese wijnen en heeft zich nu toegelegd op wijneducatie. Naast zijn studie voor Master of Wine onderwijst en schrijft Ronald over wijn.

Vruchtbare bodems

Om bij het begin te beginnen: Tejo claimt het oudste wijngebied van Portugal te zijn. Het waren de Romeinen die de eerste druiven langs oevers van de rivier de Taag plantten. De Taag – Tejo in het Portugees – stroomt van de Spaanse grens naar Lissabon. De vruchtbare gronden langs de rivier stellen wijnproducenten in staat om hoge opbrengsten te genereren. Mede dankzij EU-subsidies heeft wijnbouw in Tejo de laatste jaren een kwaliteitsslag ondergaan, resulterend in lagere opbrengsten en wijnbouw in minder vruchtbare gebieden.

IGP Tejo staat opbrengsten tot 250 hectoliter per hectare toe. 75% van de wijnen wordt als zodanig geclassificeerd. De gelijknamige DOC Tejo is met een maximale opbrengst van 80 respectievelijk 90 hectoliter voor witte en rode wijn beduidend strenger. 16% van de wijnen wordt als DOC geclassificeerd.

Met een gemiddelde jaartemperatuur van 15+ graden is Tejo in klimatologisch opzicht te vergelijken met Bordeaux. Met een neerslag van 750 mm en 2800 zonuren is het er evenwel net wat droger en zonniger. Daartegenover staat de temperende werking van de Taag. Via de riviermonding stroomt koele Atlantische lucht het gebied binnen. Het verschil in dag- en nachttemperatuur kan oplopen tot 20 graden. Deze ‘diurnal swing’  bevordert behoud van zuren en druifeigen aroma’s. Langzaam optrekkende ochtendmist vertraagt de rijping nog verder.

Positionering

Met zo’n 12.5000 hectare aan wijngaarden zijn duidelijke terroirverschillen te identificeren. We onderscheiden Campo, Bairro en Charneca.

1. Campo ligt aan de oevers van beide zijden van rivier. Vanwege de vruchtbare gronden wordt Campo wel de groentetuin van Lissabon genoemd. Wijnstokken leveren hier potentieel hoge opbrengsten. Door de invloed van de mist is het gebied geschikt voor de cultivatie van witte druiven. Campo levert veel goedkoop geproduceerde wijnen.
2. Aan de noordwestoever van de rivier ligt Bairro. De wijngaarden strekken zich uit van de vlakke rivieroevers tot de heuvels in het noorden. De bodems bestaan vooral uit kalksteen en klei. In heuvels valt meer neerslag; hier liggen de temperaturen lager.
3. Ten zuiden van de rivier ligt Charneca. Het landschap is hier over het algemeen vlak, met arme zandgronden. Vergeleken met de zones is het in Charneca warmer en droger. Op de plekken met veel warmtevasthoudende kiezels worden vooral blauwe druiven geteeld.

Witte druiven

Tejo kent een grote verscheidenheid aan druivenrassen. DOC Tejo staat maar liefst 90 verschillende druivenrassen toe. Witte druivenrassen variëren van allerhande internationale rassen tot inheemse druiven als fernão pires, arinto en verdehlo. Fernão pires is uitgegroeid tot witte signatuurdruif van Tejo. De druif – ook wel bekend als maria gomez – geeft aromatisch wijnen met een goede zuurgraad. Bij hogere opbrengsten produceert fernão pires eenvoudige frisse wijnen. Bij lagere opbrengsten geeft het karaktervolle wijnen, niet zelden met wat houtgebruik.

We proeven de volgende witte wijnen:

Adega do Cartaxo – Bridão Classico Branco 2022
Fernão pires en arinto | Campo | Reductieve vinificatie.
Eenvoudig, licht en soepel met fris primair fruit en een vleugje geparfumeerd tropisch fruit. Keurig gemaakte commerciële wijn met een prima prijskwaliteitsverhouding.

Adega de Almeirim – Varandas Branco 2022
Fernão pires | Charneca | Fermentatie in Frans eik | 3 maanden rijping in barrique.
Een wijn met een vergelijkbaar profiel als de Bridão Classico Branco van Adega do Cartaxi, waarbij het korte houtcontact de Varandas Branco een leuke vulling geeft.

Adega de Almeirim – A.C.A. Fernão Pires 2022
Fernão pires | Charneca | Fermentatie in Frans eik | 45 dagen rijping in Frans eik, waarvan deels nieuw.
De wijn geeft prominente hout- en gist gerelateerde aroma’s en wordt gekenmerkt door goede zuren en een expressief kruidig en bloemig karakter. Leuk glas.

Quinta da Ribeirinha – Vale de Lobos Grande Escolha 2018
Fernão pires en chardonnay | Bairro | Fermentatie in RVS en Frans en Amerikaans eik | 7 maanden rijping in barrique.
De vullende en textuurrijke wijn is vrij gewichtig. De wijn heeft net voldoende frisheid om opulentie te voorkomen. Het nieuwe hout is prominent aanwezig. De wijn vindt goede aansluiting bij de door Brasserie Van Baerle geserveerde romige terrine van prei.

Quinta do Casal Branco – Falcoaria Vinhas Velhas Branco 2021
Fernão pires | Charneca | Fermentatie deels in cement, gevolgd door deels nieuw Frans eik en acacia | 8 maanden rijping in barrique.
Mooi geïntegreerd hout geeft een luxe look & feel. De harmonieuze wijn heeft sappig steenfruit, een hartige textuur, fijne zuren en een zoutige kern. Mooie gastronomische wijn.

Quinta da Badula – Colheita Selecionada Branco 2022
Arinto en alvarinho | Bairro | Fermentatie deels in RVS en deels in Frans eik | 90 dagen rijping in barrique.
Kruidig, nieuw hout, citrusfruit, lineair en fris, voldoende ondersteunende structuur.

Blauwe druiven

Net als bij de witte druiven is de aanplant van blauwe druiven in Tejo gevarieerd. Internationale variëteiten als cabernet sauvignon, merlot en syrah doen het goed. Castelão en trincadeira zijn belangrijke inheems druiven, net als touriga nacional en aragonês. De meeste rode wijnen zijn opgebouwd uit meerdere druivenrassen.

We proeven de volgende rosé en rode wijnen:

Quinta do Casal Monteiro – Pinot Noir Rosé 2022
Pinot noir | Campo | Fermentatie deels in RVS en deels in gelijke delen nieuw en gebruikt eik | 2 maanden rijping in barriques.
Aromatisch bouquet, bloemig, framboos en vanille. Fruitige en bloemige aanzet, pakkende peperige structuur, levendige zuren en een mooie lengte.

Quinta da Ribeirinha – Vale de Lobos Tinto 2020
Touriga nacional, trincadeira en aragonês | Bairro | 5 maanden rijping in gebruikte barriques.
Jammig rijp donker fruit en bloemig rood fruit met een kruidige toets. Mondvullend sappig rood fruit, lichtvoetig en fijne tannines. Leuke verteerbare wijn.

Quinta do Casal Branco – Tinto Reserva 2020
Syrah, touriga franca, castelão en alicante bouschet | Charneca | 16 maanden rijping in gebruikt Frans eiken.
Aromatisch bouquet met fris rood en zwart fruit en frisse groene kruiden. Mooi sappig en fris donder fruit, aangevuld met een vleugje rood fruit. Licht prikkelende tannines geven wat spanning en ondersteuning.

Quinta do Casal Monteiro – Grande Reserva Tinto 2020
Cabernet sauvignon, syrah en touriga nacional | Campo | 16 maanden rijping in nieuw Frans eiken.
Geconcentreerd, donkere en houtgenomineerde neus. Rijp en sappig donker fruit, rijpe tannines, voldoende zuren. Frisse braam en munt in een gemiddeld lange afdronk.

Quinta da Badula – Grande Reserva Tinto 2015
Syrah, Alicante bouschet en touriga nacional | Bairro | 21 maanden rijping in nieuw Frans eiken.
Aromatisch en weelderig bouquet met blauwe bes, zwarte braam en nieuw hout. Inktige concentratie en volle body. Stevig alcohol (15% ABV), maar in balans. Mooi droog en goede zuren. Volle bak wijn, voldoende spanning.

 Adega do Cartaxo – Desalmado Tinto 2015
Touriga nacional, cabernet sauvignon, tinta roriz, alicante bouchet, merlot en castelão | Bairro | 12 maanden rijping in Frans eiken.
Vol, rijp donker fruit, jam, zoethout, krachtig, zoetige tannines, merkbaar alcohol. Stevig glas.

Tejo: niet voor één gat te vangen

Het is niet eenvoudig een rode – of witte – lijn te ontwaren in de wijnen van Tejo. Het loopt uiteen van prima gemaakte laag geprijsde wijnen tot meer complete wijnen in het midden- en hogere prijssegment. Op basis van de proeverij kom ik tot de volgende bevindingen.

1. De stijlverschillen tussen de wijnen lopen sterk uiteen. De kwaliteit in alle geproefde segmenten is goed.
2. De getoonde prijsstellingen scheppen het beeld van een uitstekende prijs- kwaliteitsverhouding.
3. Wijnen in alle categorieën tonen een hoge mate van rijpheid en goede frisheid.
4. Witte wijnen van fernão pires – met terughoudend houtgebruik – zijn aanbevelenswaardig.
5. De rode wijnen lijken overwegend robuust en krachtig. Wijnen van de betere producenten bieden veel wijn voor het geld.

Mijn ervaring met Tejo is te beperkt is om een goed onderbouwde visie te geven. De geïnteresseerde lezer verwijs ik graag naar dit overzichtsartikel van Ronald de Groot. Ronald de Groot duidt de kracht van Tejo met de woorden flexibiliteit en diversiteit. Dat sluit goed aan bij mijn eerste kennismaking met Tejo. Tejo biedt een grote verscheidenheid aan goed gemaakte en goed geprijsde wijnen. Tejo biedt veel van het goede.

🍇🥂Geen enkel culinair nieuwtje missen🍷🍴?
Schrijf je dan hier in
voor onze wekelijkse nieuwsbrief en/of
volg Anne-Wies op
Instagram, LinkedIn of Facebook

*Hermen Jansen is, naast jurist, WSET-3 gediplomeerd wijnadviseur, wijndocent en wijnschrijver. Deze ‘Wine Advocate’ vertelt onder de naam Origine Wijnen het verhaal over de herkomst van elke wijn. Lees hier de artikelen van Hermen.

#hermen