Waar Rioja decennialang werd gedomineerd door wijnen die zich in weinig meer onderscheidden dan in hun houtgebruik, is de laatste jaren een contra-beweging gaande. Hedendaagse rebellen maken hedendaagse wijnen, met focus op herkomst en authenticiteit. Oxer Bastegieta is zo’n rebel. Bask, autodidact en uiterst succesvol. Hermen Jansen spreekt met hem. 

Autodidact en autonoom

Het wijn maken leert Oxer Bastegieta zichzelf. Zonder noemenswaardige opleiding en zonder noemenswaardige ervaring. Dat hoeft ook niet: zijn wijnen zijn eerst alleen bestemd voor het familierestaurant. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan en twintig jaar later vinden Oxer’s wijnen internationaal gretig aftrek. De kritieken zijn lovend. Het geheim van zijn succes? “Ik ben niemand verantwoording verschuldigd. Ik maak wijnen zoals ik zelf denk dat ze moeten zijn. Ik maak wijnen met karakter.”  Volgens Oxer juist omdat hij autodidact is.

Als we het hebben over karakter, dan kunnen de etiketten niet onbenoemd blijven. De flessen zijn bedrukt met spraakmakende – soms onheilspellende – pentekeningen. Oxer legt zijn onorthodoxe ontwerpkeuzes toe: “Omdat ik niet uit een familie met een wijnhistorie kom, wil ik mijzelf extra tot uitdrukking brengen.” Over smaak valt niet te twisten, maar opvallend is het wel.

Wedergeboorte van oude stokken

Oxer koopt en herstelt oude wijngaarden. Eerst in het Noord-Spaanse Baskenland, later ook in Toro en Rioja. “Ik geef oude stokken een wedergeboorte”. De wijnen zijn gemaakt van inheemse druiven van oude stokken. De gemiddelde leeftijd in Baskenland is dertig tot vijfendertig jaar en in Rioja tachtig tot honderdtwintig jaar. In Toro zijn de niet niet-geënte planten zelfs meer dan honderdvijftig jaar oud.

Het herstel van de wijngaard begint bij de bodem. “In de wijnwereld heeft iedereen het over de bodem, maar bijna niemand heeft het over bodembewerking.” Terwijl juist dát volgens Oxer cruciaal is. “Je kunt de beste bodem hebben, maar als je deze niet op de juist manier bewerkt, heb je niks.” Een juiste balans in het bodemleven zorgt voor balans in het wortelsysteem. Balans in het wortelsysteem zorgt voor balans in de druiven en balans in de druiven zorgt voor … juist: balans in de wijn.

Biodynamische wijnbouw

Balans in het bodemleven dus. Hoe? Door biodynamische wijnbouw. Ook in wijngaarden waar dat in economisch opzicht eigenlijk niet verantwoord is, zoals in Baskenland. “In 2024 regende het in Baskenland bijna non-stop. Hierdoor ben ik zeventig procent van mijn oogst verloren.” Toch weigert Oxer een andere – meer wetenschappelijke – benadering. “Je moet de taal van plant begrijpen en ermee samenwerken. Als je dat niet kunt, kun je geen wijn maken”.

Vroege oogst

Ten aanzien van het oogstmoment is Oxer even radicaal als uitgesproken. “Ik haat rijpheid. Je moet niet vergeten dat we wijn maken, geen marmelade. Ik wil fris fruit, zuren en spanning.”  Naar eigen zeggen oogst hij het eerst van zijn collega’s in Rioja. Op de vraag of te vroeg plukken niet leidt tot problemen met de fenolische rijpheid, antwoordt hij trefzeker: “Veel wijnmakers zijn geobsedeerd door fenolische rijpheid. Vroeger was dat misschien een issue, maar nu niet meer. Ik wil de pH-waarde niet opofferen. Als ik dat wel doe, krijg ik problemen in de kelder. Ik oogst bij een pH tussen 3.3 en 3.4. Punt. Desnoods pas ik de vinificatie wel aan.”

Controle

Wijn maken in drie verschillende gebieden, dat moet logistiek uitdagend zijn. Toch is dat volgens Oxer niet het geval. “Ik start met oogsten in Toro, dan Rioja en dan Baskenland.”  Verder uitbreiden wil hij niet. “Als ik nog meer wijnen zou moeten maken, verlies ik controle.”  

In de kelder krijgt controle een dubbele lading. Oxer hanteert daar het principe less is more. Met inheemse gisten, minimale interventie en subtiele extractie (‘infusion’) wordt controle losgelaten. Tegelijkertijd vergt dit een uiterst gecontroleerde werkwijze. “In de kelder ben ik heel gefocust op mijn wijnen. Tijdens de fermentatie slaap ik bijna met ze.”  Alle blauwe druiven fermenteren samen met een klein percentage witte druiven voor een aromatische lift en sulfietgebruik wordt tot een minimum beperkt. “Sulfiet is je beste vriend en je ergste vijand.”

Oxer Wines, de wijnen

Marko Gure Arbasoak 2022
Hondarribi zuri zerratia (petit courbu), hondarribi zuri (gros courbu) en izkiriota txikia (petit manseng) | Bizkaiko Txakoli | Klei, schist, kalksteen | 9 maanden rijping op de fijne lie.
Mooi puur citrus fruit, gele appel, perzik, mandarijn, gekonfijte citroen. Room en gist. Vooral fris en lineair profiel, maar ook rondeur. Prominente, niet-agressieve, zuren. Herbaal, pittig en hartig. Mooie lengte.

Marko Terlegiz 2023
Hondarribi zuri (gros courbu), hondarribi zuri zerratia (petit courbu), izkiriota zuriahandla (gros manseng) en izkiriota txikia (petit manseng) | 6 maanden rijping in foudre.
Bourgondisch, kruidig, pure citrus, gist en room. Breed citrusfruit, helder, mooie concentratie. Prachtige zuren, kracht en precisie. Veel textuur, grip, hartig, umami, lengte.

Matalaz 2023
Tempranillo en graciano | Rioja | Stenige bodem | 8 maanden rijping in Frans eiken.
Tikje boers, rijp fruit, braam, niet-overrijp. Rond en toegankelijk, veel fruit, sap, braam, donkere kers, zacht, schoon.

Ahari 2022
Tempranillo, graciano en viura | Rioja | Kalksteen | 11 maanden rijping in Frans eiken.
Aromatisch, geparfumeerd en puur. Rijp en fris braamfruit, prikkelende structuur, energiek, pakkende verfijnde tannine, potentieel, schoon, lengte.

Suzanne 2022
Garnacha | Rioja Alta | IJzerhoudende rode klei | 600 meter hoogte | 12 maanden rijping in Frans eiken en beton.
Aanvankelijk gesloten. Later meer open, jong, spicy, floraal, donker fruit, tikje boers. Kruidig profiel, kaneel, 5-kruiden, pittig, pakkende structuur, rijpe geprononceerde tannine, lengte.

Buruzagi 2022
Garnacha en monastel riojano | Rioja | 800 meter hoogte | 10 maanden rijping in Frans eiken
Expressief, steen, 5-spices, kruidnagel, puur fruit. Mooi sap, eerlijk fruit, expressief, structuur, pittig, spanning. Verfijnd, gelaagd en veel lengte.

Mamur 2023
Tinta del Toro en Verdeja | Toro | 700 meter hoogte | zanderige bodem | 7 maanden rijping in Frans eiken
Geurig, donker, open fruit, chocolade. Veel fruit, sap, gebalanceerd glas, minder spanning.

Kuusu 2021
Tinta del Toro en albillo mayor | Toro | 600 meter hoogte | zanderige bodem | 13 maanden rijping op Frans eiken
Heel expressief, geparfumeerd, bloemig, puur paars fruit, ‘fruit op steroïden’. Veel druk, veel sap, puur, transparant, versmolten tannine, fluweel, minerale kern, veel lengte.

Manttoni 2023
Co-planting en co-fermentation van garnacha, graciano, meturana, tempranillo en mazuelo | Rioja | 10 maanden rijping in Frans eiken.
Beetje reductie, daarna open en rijp, donker, vleugje vanille. Breed, niet overrijp, korrelige tannine, mooie frisheid, schoon einde.

Tartalo 2022
Tempranillo, viura en graciano | Rioja | Dunne toplaag, kalksteen | 12 maanden rijping in Frans eiken.
Geurig, diep, rijp, rood fruit, specerijen, wierrook. Transparant, aards, elegant, mineraal, pakkend, spannend, zwarte thee, specerijen, lang.

Kalamity 2023
Garnacha, tempranillo, garnacha blanca en viura | Rioja | Rode ijzerhoudende bodem en kalksteen | 14 maanden rijping in Frans eiken.
Open en geurig, tabak, specerijen, wierrook, rokerig, floraal, open rood en paars fruit. Veel druk, veel sap, maximale concentratie. Zijdezachte tannine. Puur, floraal, intens, schoon en fluweel. Veel lengte. Grote wijn.

Iraun 2023
Viura, malvasia en calagraño | Rioja | Stenige kalksteen | 12 maanden rijping in Frans eiken.
Geurig, perzik, peer, pruim, koriander en venkel. Bourgondisch, romig, knapperig, witte perzik, mooie zuren en spanning.  

Kalamity White 2023
Viura en diverse andere variëteiten | Rioja | Rode ijzerhoudende bodem en kalksteen | 10 maanden rijping in Frans eiken.
Geurig, open, waxy, koriander, bloemig, lychee. Intens, diep, zoutig, power, spannend, lengte, power.

Dit artikel is geschreven door Hermen Jansen, naar aanleiding van een door Buro On/Off georganiseerde exclusieve masterclass voor sommeliers & professionals bij wijnbar NOTK in Rotterdam. De wijnen van Oxer Wines worden in Nederland geïmporteerd door Wijnhandel 12% Of Meer.

Linksboven: vlnr wijnmaker Oxer Bastegieta, importeur Monique Vreeke (12% en meer) en organisator Barbara Haverkamp (Bureau On/Off). Rechtsboven: Oxer vertelt enthousiast over zijn winery en wijnen. Op de voorgrond schrijver dezes, Hermen Jansen.

🍇🥂Geen enkel culinair nieuwtje missen🍷🍴?
Schrijf je dan hier in
voor onze wekelijkse nieuwsbrief en/of
volg Anne-Wies op
Instagram, LinkedIn of Facebook

*Hermen Jansen is, naast jurist, WSET-3 gediplomeerd wijnadviseur, wijndocent en wijnschrijver. Deze ‘Wine Advocate’ vertelt onder de naam Origine Wijnen het verhaal over de herkomst van elke wijn. Lees hier de artikelen van Hermen.

#hermen