Met een van mijn wijnproefclubs, Le Tire Bouchon, brengen wij begin november een bezoek aan Oostenrijk. Eerst staat de Wachau op het programma, gevolgd door Burgenland. De eerste streek vooral beroemd om zijn witte wijnen, de tweede om zijn rode en edelzoete. Het zal een mooie en interessante reis worden! Dag 1: Nikolaihof!
NIKOLAIHOF, WACHAU
Als eerste bezoeken wij Nikolaihof in de Wachau. We worden allervriendelijkst ontvangen door de eigenares Christine Saahs. Ze verontschuldigt haar man Nikolaus, die liever niet in de belangstelling staat en laat weten dat haar zoon, eveneens Nikolaus geheten, die nu samen met zijn vader de wijnen maakt, ons zo de hand komt schudden. Op de binnenplaats worden wij onder een enorme lindeboom getrakteerd op een mooi glas Rieslingsekt ter gelegenheid van de verjaardag van een van onze leden.
Het wijngoed beslaat 22 hectare: 18 aan deze kant van de Donau, nabij Mautern, 4 aan de overzijde. Christine is vervent aanhanger van de biodynamie en dat komt niet alleen bij het wijnmaken (bijna alle wijnen hebben het Demeter-keurmerk), maar ook in haar hele leven. Toen zij reeds in 1971 in aanraking kwam met een antroposoof die haar belangstelling wekte voor biodynamie verklaarde iedereen haar voor gek. Niet alleen in de wijnwereld, maar ook in het dagelijks leven. Chritstine vertelt lachend dat haar kinderen, door hun leefwijze, dermate gezond zijn dat zij nu, maar vroeger op school ook, nooit ziek zijn. Dit tot teleurstelling van de kinderen overigens, die zo af en toe best een dagje thuis wilden blijven.
NIKOLAIHOF, EEN STUKJE GESCHIEDENIS
Dan neemt Christine ons mee de kelder in en steekt van wal. Met veel enthousiasme vertelt ze over de geschiedenis van het domein. Het bedrijf is gebouwd op bijna 2000 jaar oude Romeinse muren en zij toont ons die. Na een Romeinse vesting was Nikolaihof achtereenvolgens een koninklijk domein, een bisschoppelijk paleis, een centraal administratief hoofdkwartier en hoofdkwartier van St. Nikola van Passau. Na vervolgens enige tijd in eigendom van de staat te zijn geweest kochten Anton en Anna Saahs het domein in 1984 en de huidige eigenaren zijn Christine en haar man Nikolaus Saahs. Nadat Christine ons de heel oude houten boompers laat zien (die nog steeds wordt gebruikt zie het filmpje op U-Tube: http://youtu.be/p0_kKqpI1pk ) wordt het tijd de vatenkelders in te gaan.
NIKOLAIHOF, DE VATENKELDER
In de vatenkelder van Nikolaihof zien we prachtige grote houten vaten van ongeveer 12.500 liter. De vaten zijn voorzien van prachtig houtsnijwerk. Voor elk van de kinderen is een speciaal vat gemaakt met daarop hun naam en tekens en figuren die met hun geboortedag– en uur te maken hebben. De kelder is een ideale bewaarplaats voor de wijnen. De temperatuur is constant 10°C met een luchtvochtigheid van 85. Bovendien is de kelder waterdicht wat belangrijk is voor het geval de Donau mocht overstromen, wat al een aantal malen het geval is geweest. De kelder van Nikolaihof wordt goed schoon gehouden, wat vooral belangrijk is voor lichte witte wijnen zoals zij die maken. “Schoon, maar niet steriel“, benadrukt Christine. Er moet altijd leven zijn. De vaten reinigen zij slechts met water. Het wijnsteen wordt dan ook afgekrabt en dat wordt, om zijn helende werking, verkocht aan o.a. Weleda, die het als ingrediënt voor een hoestmiddel gebruikt. Hoewel vroeger uitsluitend gebruik werd gemaakt van houten vaten zijn er inmiddels ook grote RVS vaten aangeschaft voor de grote oogsten. De topwijnen echter rijpen soms wel tot 20 jaar op vat!
NIKOLAIHOF, DE PROEVERIJ
2011 Nikolaihof Heffeabzug Grüner Veltliner Trocken.
Deze wijn heeft 6 maanden op zijn gist (Hefe) gelegen. Wij kennen dit begrip als “sur lie”. Daar de wijn op eikenhout rust wordt hij licht nagezwaveld omdat hij anders onmiddellijk bruin zou kleuren. De druiven voor deze wijn komen van de Sussenberg, maar die naam gebruiken ze niet graag omdat men dan zou kunnen denken dat de wijn zoet is, wat veel mensen niet prefereren. De wijn heeft niet veel neus en een lichte bloemigheid. In de mond is hij vol en rond en proef je heel licht het hout. De afdronk is fris en vriendelijk.
2010 Nikolaihof Elisabeth Tradition.
Deze wijn is genoemd naar de oudste dochter, Elisabeth, die het pension runt waar wij naar volle tevredenheid die nacht verblijven. De wijn is een zogenoemde “Gemischter Satz” en gemaakt van Riesling, Weissburgunder, Grüner Veltliner en Neuburger van oude terroirs. Vroeger werden er gewoon wijnstokken in de grond gestopt en men keek wel wat er van kwam. Na de komst van de druifluis echter is dat verboden: uitsluitend Amerikaanse onderstokken mogen worden geplant. Het stukje grond waar deze druiven nog door elkaar groeien is slechts een halve hectare. De aanplant is 55% Riesling, 35% Grüner Veltliner en daarnaast nog 10 andere druivensoorten. De wijn heeft een heel aromatische neus met in de mond veel fris geel fruit, een pepertje, citrus en een lekker frisse en kruidige afdronk. Volgens Christine is deze wijn wel 30-40 jaar te bewaren. Als test laten zij regelmatig flessen wijn wekenlang in de koeling openstaan om te kijken hoe de wijn zich ontwikkelt en zijn steeds blij verbaast hoe lang de wijn nog optimaal blijft. De wijn is een goede maaltijdbegeleider omdat hij zich, door de verschillende druivensoorten, makkelijk naar het gerecht voegt.
DE OUDERE WIJNEN VAN NIKOLAIHOF
De derde wijn is een Nikolai Steinriesler 1998. Deze wijn heeft 14 jaar in de grote houten vaten gerijpt en is super: vol, fris, mooi hout, zuiver: top! Intussen houdt Christine een vurig pleidooi voor Demeter en haar visie op de toekomst. Als wij aangeven dat in Nederland een fles, behangen met Demeter-labels (zoals de wijnen van Nikolaihof) snel wordt geassocieerd met “geitenwollensokken-publiek” vliegt Christine op: “Maar we kúnnen niet anders! Als we niet juist met de aarde omgaan IS die er straks niet meer!” En daar heeft ze natuurlijk een punt. Ook kinderarbeid stelt zij aan de orde. Vergewist zich er zoveel mogelijk van dat alles wat zij koopt daar verre van is geweest. Ze kiest vooral voor ambachtelijke producten waarvan ze de herkomst weet en waar ze aldus achter kan staan. Dat dat laatste heerlijke producten oplevert proeven wij ’s avonds aan het door Christine samengestelde diner op Nikolaihof.
Maar eerst nog even een prachtige wijn: 1995 (!) Nikolaihof /riesling Vinothek. Deze wijn heeft 17 jaar op grote houten vaten gerijpt. Vol, bloemig en ongelofelijk fris en levendig is. Geweldig! Volgens Christine wordt deze wijn nog beter als we hem nog eens 4-6 jaar op fles bewaren. Of we daar op kunnen wachten…
VOOR DE AARDE. VOOR DE TOEKOMST
Na deze prachtige afsluiter verontschuldigt Christine zich. Ze gaat de keuken helpen ons diner van die avond, dat zal bestaan uit allerlei plaatselijke specialiteiten, voor te bereiden. Maar niet voordat ze ons op het hart drukt: “We hebben nu de vrijheid om te kiezen wat we kopen / eten, maar niet alleen dat. We hebben ook de verantwoordelijkheid. Voor de aarde. Voor de toekomst”.
En zo is dat.
LINKS:
Meer lezen op Anne-Wies.NL over Oostenrijkse wijn: Klik hier!
Geen enkel culinair nieuwtje missen? Schrijf je dan hier in voor onze wekelijkse nieuwsbrief!
#Oostenrijk
[…] de wijnstok, die rood zijn, vertelt Regina me), de riesling federspiel vom Stein van Nikolaihof (ah… sweet memories!) en tot slot de Guerila. Stuk voor stuk heel bijzonder! Als je mijn proefnotities wilt: mail me […]