Ken jij de wijnen uit Rioja? Deze Noord-Spaanse wijnstreek is wereldwijd bekend om zijn rode crianza’s en (gran) reserva’s, maar momenteel is de DOCa Rioja druk bezig zich te vernieuwen. Het Nieuwe Rioja komt eraan! Hoe die vernieuwing er precies uitziet, werd onlangs toegelicht tijdens een presentatie, proeverij en lunch in restaurant Bougainville van Hotel TwentySeven in Amsterdam. Monique van Kruining* was erbij namens Anne-Wies.NL.

Saber quién eres

We beginnen de dag met een presentatie door de directie van het Consejo Regulador van de DOCa Rioja. Alomtegenwoordig in de presentatie is de leus waaronder ‘het nieuwe Rioja’ zich aan de wereld presenteert: ‘Saber quién eres’, oftewel ‘weten wie je bent’. Deze leus is met opzet Spaanstalig want, zo stelt de delegatie, taal maakt je tot wie je bent. De strekking van het verhaal is dat Rioja trouw blijft aan de waarden en tradities die deze wijnregio groot hebben gemaakt, maar tegelijkertijd wel een aantal vernieuwingen doorvoert om met zijn tijd mee te gaan.

Rioja Saber Quien eres

Het nieuwe Rioja: wit

Wat die vernieuwingen dan precies zijn, dat licht Master of Wine Cees van Casteren ons nader toe. Om te beginnen legt de regio Rioja meer focus op witte wijn. Nou denk je bij Rioja in eerste instantie natuurlijk aan rode wijnen, maar binnen de DOCa Rioja zijn meer witte dan blauwe druivenrassen toegestaan en de productie van wit zit in de lift: van 5% van de totale Riojaverkoop in 2012 is deze inmiddels toegenomen tot bijna 8% in 2018. Witte Rioja wordt onder andere gemaakt van viura, tempranillo blanco, verdejo en/of garnacha blanca.

Rioja wit en rood in glas

Ter illustratie proeven we twee jonge witte wijnen. Eerst de  Hacienda López de Haro Joven 2017, een verfrissende, vriendelijke witte wijn. Ietsje stalig, gele appel, citrus en een beetje kruidig met een fractie vanille. Als tweede wijn de Valdemar Inspiración Tempranillo Blanco 2017: een tikkie floraal, abrikoos, beet, iets manna, klein bittertje, meer body dan de eerste wijn en een beetje filmend. Allebei prima wijnen, maar mijn interesse in witte Rioja wordt pas echt gewekt door het drietal prachtige, geouderde witte Rioja’s dat we later op deze dag tijdens de lunch te proeven krijgen. Daarover straks meer.

Het nieuwe Rioja: terroir en regio

Eerst verder met een andere vernieuwing binnen Rioja: er is meer aandacht voor terroir en voor regionale verschillen. Een wijnproducent kan kiezen uit drie verschillende (steeds specifiekere) niveaus als hij/zij de herkomst van de wijn op het etiket wil vermelden: de subregio (Rioja Alavesa, Rioja Alta of Rioja Baja), de naam van de stad / gemeente of de naam van de wijngaard. De bijbehorende Spaanse termen zijn resp. Vino de Zona, Vino de Municipio en Viñedos Singulares. Zoals te verwachten viel van Rioja, zijn voor elk van deze 3 vermeldingen voorschriften opgesteld waar de wijn, de wijngaard(en) en de productie aan moeten voldoen.

Rioja alta alavesa baja

Het nieuwe Rioja: wijzigingen in de rijping

Dwars hierop blijft het bekende systeem van crianza en (gran) reserva gewoon bestaan, zij het met een kleine aanpassing in de flesrijping. Voor reserva geldt nu dat de wijn in totaal 3 jaar rijpt, waarvan minimaal 12 maanden op eikenhout en 6 maanden op fles (die laatste vereiste is nieuw). Wijnen van het type gran reserva rijpen nog altijd in totaal 5 jaar waarvan minstens 24 maanden op eikenhout, maar de rijpingsduur op fles is aangepast naar minstens 24 maanden (voorheen 36 maanden). De regels voor crianza zijn ongewijzigd.

Rioja Classificaties

Proeverij: rode anders-dan-anders Rioja’s

De regionale aanduidingen komen verder niet specifiek aan bod in de proeverij, wel krijgen we drie ‘anders-dan-anders’ Rioja’s te proeven die elk gemaakt zijn van één druivenras. Om te beginnen de Nada Que Ver Crianza 2012, gemaakt van het weinig voorkomende druivenras maturana tinta. Intens, rijp en zoet fruitig in de neus (zoete kers, rijpe pruim, ontbijtkoek, leer) en opvallend frisser in de mond (zwarte bes, zure kers, tikje specerijen) met aardig wat zuren en redelijk wat tannines.  Hierna de Fincas de Azabache Crianza Garnacha 2015. Een doordrinkbare, toegankelijke wijn met medium tannines, bessenfruit, aardbei, kers en iets droppigs. Als derde proeven we de Graciano Reserva 2014 van Viña Bujanda. Een ingetogen wijn met aardig wat zuren, wat aalbes en een hint nootmuskaat. Tot besluit krijgen we nog een Rioja te proeven in de meer gebruikelijke stijl: Marqués de Riscal Reserva 2014. Een krachtige en tegelijk zachte wijn, mondvullend, iets rijp, specerijen, blauwe bes en een vleug leer.

Het Nieuwe Rioja: bubbels

Wat we nog niet te proeven, maar wel alvast te horen krijgen: sinds juni 2017 zijn ook mousserende wijnen een onderdeel van de DOCa Rioja. Hiervoor mogen alle druivenrassen gebruikt worden die binnen de DOCa toegestaan zijn. De bubbels kunnen zowel wit als rosé zijn en zullen alleen in droge stijlen (brut nature, extra brut en brut) gemaakt worden. Voor de productie mag alleen de traditionele methode gehanteerd worden en de minimale rijpingsduur bedraagt 15 maanden (voor Reserva geldt 24 maanden, voor Gran Añada 36 maanden). De eerste mousserende Rioja’s zullen naar verwachting in de loop van 2019 op de markt gebracht worden.

Lunch in restaurant Bougainville

Na deze zeer interessante presentatie en proeverij nemen we plaats in restaurant Bougainville voor een lunch van maar liefst vier gangen. Sommelier Lendl Mijnhijmer licht toe dat hij ervoor gekozen heeft om elke gang te laten begeleiden door twee verschillende Riojawijnen, zodat we zelf een beetje met de wijn-spijs combinaties kunnen spelen. Dat maakt nieuwsgierig…

Makreel met twee witte Rioja’s

Als eerste gang krijgen we een heerlijk licht, elegant gerecht van gepocheerde makreel, groene appel, groene aardbei en gerookte haring. Daarbij twee heel verschillende witte wijnen: de jonge, fruitige Coto Vintage Blanco 2017 (sappig, body, verfrissend, abrikoos, appel, venkel) en de veel rijpere Livius Blanco 2009 (verfrissend met rondeur, iets vanille, beurse appel, macadamia). Fascinerend genoeg passen beide wijnen zich iets aan naast dit gerecht: de jonge wijn wordt wat voller, de oudere wijn juist iets ingetogener. Beide combinaties werken, maar de smaak van de Livius Blanco 2009 bij de makreel is wel echt op en top genieten.

Rioja 1 Het nieuwe Rioja

Kabeljauw met wit of rood?

Gang nummer twee is een heel smakelijk gerechtje van jonge kabeljauw met kruiden en rozen, piquillo peper en schuim van schaaldieren. In het linkerglas hierbij weer een gerijpte witte Rioja: Viña Soledad Tête de Cuvée Reserva 2006. Een elegante wijn met fijne zuren, een zachte kruidigheid en milde aroma’s van salie, gekonfijte citroenschil en macadamia. Ondanks zijn rijping komt hij niet zwaar over, waardoor hij een heel prettige, rustige, gebalanceerde combi vormt met het gerecht. In het rechterglas een totaal andere wijn: de gekoelde rode Paco Garcia Garnacha 2016. Een wijn die barst van het rijpe rode fruit met hier en daar een blauwe bes, een hint oudewijvenkoek, zachte tannines, aangename zuren en toch ook iets rondeur. Deze wijn is een stuk aanweziger naast het gerecht dan de witte wijn, maar het botst niet. Wie had dat gedacht, een rode Rioja bij een witte vis… Verrassend!

Rioja gang 2 Het nieuwe Rioja

Boerenkip met tweemaal rood

Het derde gerecht van deze mooie lunch bestaat uit boerenkip met lardo di collonata, wortelcrème, morilles en Albufeira saus. Hierbij krijgen we tweemaal rood ingeschonken: links de Don Jacobo Gran Reserva 2005 (rijp, vol, zacht, mooi frisse zuurgraad, zure kers, vijg, leer en heel zachte, ontwikkelde tannines) en rechts de Marqués de Cáceres Reserva 2012 (zwarte bes, aalbes, bosgrond, zachte kruidigheid, vrij stevige tannines, maar wel lekker doordrinkbaar door zijn aangenaam frisse zuurgraad). Het gerecht is vol genoeg van smaak om de jongere Rioja aan te kunnen, maar de combinatie met de zachte, rijpe 2005 is echt super.

Rioja gang 3 Het nieuwe rioja

Intense afsluiter met rode en witte Rioja

We sluiten deze verwennerij van vier gangen af met een fantastisch gerechtje van Brillat Savarin, merg, hazelnoot, tahoon cress en bloemkool. Klein van formaat, groots van smaak. Hierbij weer een kwestie van rood versus wit: de rode Navajas Graciano Crianza 2014 en de witte Valserrano Blanco Gran Reserva 2013. De elegante rode wijn heeft prettige zuren, medium tannines, veel rijp fruit (zure kersen, bramen) en een toets van specerijen (doet denken aan taai taai). Deze wijn kan de enorm intense smaak van het gerechtje opvallend goed aan en maakt het, mede door zijn zuren, zelfs ‘dooreetbaarder’. De witte wijn is een mooi complex glas, rijp, zacht en vol, ietsje oxidatief, met tonen van anijs en een vleug vlierbloesem. Deze wijn verliest een deel van zijn nuances naast het smaakgeweld van het gerecht, maar als glas op zich is deze witte Rioja echt een feestje. En eigenlijk is dat ook precies de term die past bij deze heerlijke lunch, want wat was het een feestje!

Rioja gang 4 Het nieuwe Rioja

LINKS:

*Dit artikel is geschreven door Registervinoloog® Monique van Kruining. Monique werkt als wijnadviseur, geeft wijnproeverijen en schrijft over wijn voor diverse websites. Meer van haar lezen? Neem dan eens een kijkje op haar website www.syrahetcetera.nl

🍇🍷🍴 Geen enkel wijn- of ander culinair nieuwtje missen? Schrijf je dan hier in ✏ voor onze wekelijkse nieuwsbrief!