Tokaj, Balaton en misschien ook Villány…. wijnregio’s die je vast wel kent uit wijnland Hongarije. Maar Etyek? Gaat daarbij een belletje rinkelen? Of misschien een bubbeltje? Etyek is namelijk dé Hongaarse wijnregio in opkomst voor mousserende wijnen. En dat op steenworp afstand van de hoofdstad Boedapest.
Tijdens de Hungarian Wine Summit in april 2024 die in Boedapest plaatsvond werden er voor genodigden enkele trips georganiseerd naar verschillende wijnregio’s. Mijn trip bracht me naar Tokaj, Eger en Etyek-Buda. Over Tokaj en Eger vertel ik je later. Ik begin in Etyek: bubbels zijn immers altijd een mooi begin.
Etyek-Buda
De Etyek-Buda wijnregio is onderdeel van de ‘Upper Pannon’ wijnregio en ligt slechts zo’n 30 km ten westen van de Hongaarse hoofdstad Boedapest. Gelegen tussen de twee bergen Velence en Buda, beslaat het wijngaard oppervlakte zo’n 1600 ha, waarvan 800 ha wordt gebruikt voor het maken van mousserende wijn. Dat dit gebied hiervoor heel goed geschikt is, komt onder meer door het koele klimaat met een voortdurende wind uit het noorden en de met bruine bosgrond bedekte kalkrijke bodem die de wijnen een goede zuurgraad geven.
Etyek wijnregio in Hongarije. Map: visithungary.com
De stille wijnen die hier worden geproduceerd zijn daardoor vooral wit en heerlijk fris. Er staat een enorme diversiteit aan druivenrassen aangeplant, mede door de vestiging van verschillende nationaliteiten door de jaren heen in deze regio. Die brachten hun eigen wijntraditie mee en plantten verschillende druivensoorten. Zo vind je er de witte autochtone druivenrassen als hárslevelü, irsai olivér en juhfark, maar ook de internationale chardonnay, sauvigon blanc en viognier. Wat betreft de blauwe druiven zal het je niet niet verbazen dat, naast autochtone druivenrassen als kékfrankos, pinot noir hier, in het koele gebied, goed gedijt.
PDO Etyeki Pezsgö
Voor de PDO (Protected Designation of Origin=beschermde herkomstbenaming), in het Hongaars OEM (Oltalom alatt álló Eredetmegjelölés) Etyeki Pezsgö gelden strenge eisen.
- Slechts vier druivenrassen zijn toegestaan:
- chardonnay
- pinot noir
- pinot blanc
- pinot gris
- De wijn moet gemaakt zijn volgens de traditionele methode, dus, net als champagne, moet de tweede gisting in de fles plaatsvinden
- Twee stijlen zijn toegestaan: wit en rosé
- De wijn moet minimaal 24 maanden ‘sur lie’ rijpen
- De dosage mag maximaal 12 g/l zijn
- De wijn moet worden geproefd en goedgekeurd door een speciaal proefpanel
Globale omschrijving van stijl van de wijnen die vallen onder de PDO Etyeki Pezsgö:
De basiswijnen, gemaakt van druiven die groeien in Etyek, hebben in neus en mond een medium intensiteit met elegant fruit en een behoorlijke zuurgraad. Dat laatste garandeert een lang rijpingspotentieel voor de wijn. Gedurende de verplichte minimale rijpingsperiode van 24 maanden wordt het primaire fruit vergezeld van tonen als noten, geroosterd brood en brioche. De frisse mousse wordt wat romiger maar de mooie zuurgraad blijft.
Etyeki Pezsgö Growers Association
De ‘Etyeki Pezsgö Growers Association’ telt op het moment van mijn bezoek (april 2024) 12 leden. Daaronder grote namen als Törley, maar de meeste leden zijn kleine familiebedrijven.
De wijnmakers onderhouden niet alleen contact met elkaar, ze zoeken ook andere initiatieven en samenwerkingen. Zo vond een intensieve studie plaats over de wijngaarden, het klimaat, de druivenrassen, het wijnmaakproces etc. In augustus/september worden monsters genomen van de druiven om het optimale oogstmoment te bepalen en in maart worden de basiswijnen geproefd. Ook is er een samenwerking met Pierre-Yves Bournerias en diens team van het ‘Institut Oenologique de Champagne’.
Haraszthy Pincészet
We worden ontvangen in het sfeervolle restaurant van een van de leden, Haraszthy Pincészet, waar een aantal Etyeki wijnmakers zich heeft verzameld om hun mousserende wijnen te presenteren. De vereniging is heel actief: bijna elk weekend is er wel een of ander evenement. Van een ‘Bubbels & Bites’ avond tot de veelbezochte Etyeki Picnics in de wijngaard. Bij die laatste sluiten ook wijnmakers uit andere Hongaarse wijnregio’s zich aan.
Haraszthy als evenementenlocatie
Terwijl de wijnmakers alles klaarzetten worden wij door wijnmaker Dániel Pázmányi en de Argentijnse eigenaar Carlos Coelho rondgeleid in de winery. Eind 1999 was de start van het bedrijf en 8 jaar geleden is er flink verbouwd. Voordat we de winery ingaan vergapen we ons aan het prachtige terras met zwembad. Ik kan me voorstellen dat hier geregeld bruiloften en andere feesten plaatsvinden.
Druivenrassen Haraszthy
De belangrijkste druivenrassen voor de Haraszthy winery zijn chardonnay, sauvignon blanc en pinot noir, maar ook autochtone druivenrassen staan aangeplant. De wijnmaker benadrukt nog eens dat het koele klimaat en de kalkstenen bodem uitstekend geschikt is voor deze druivenrassen én de productie van mousserende wijnen. Recent zijn ook merlot, cabernet franc en malbec aangeplant. De laatste naar wens van de Argentijnse eigenaar. “Door de klimaatsverandering verwachten we goede resultaten te boeken met deze druivenrassen”, aldus de wijnmaker.
Haraszthy, de winery
In de moderne, smaakvol ingericht wijnkelder proeven we een Sauvignon Blanc uit het vat. Fermentatie vond plaats me wilde gisten en deels in eiken, deels in rvs. Veel fris fruit, citrus en tropisch fruit. Veel sap, lange finish met ook hier veel citrus: citroen, limoen, grapefruit. Schoon.
Etyeki Pezsgö, de presentatie
Dan is het tijd voor de presentatie. De wijnmakers stellen zich om de beurt voor en vertellen kort over hun bedrijf en de wijnen. Elke wijnmaker schenkt een van zijn of haar wijnen uit tijdens de presentatie.
1) Törley Pezsgömanufaktúra
Zoals eerder vermeld een ‘grote jongen’. Het is de grootste producent van mousserende wijnen in Hongarije. Hier in Etyek bezit men niet minder dan 810 ha. Het bedrijf is door József Törley opgestart in 1882, die het vak leerde bij het champagnehuis Roederer. Hij was het die mousserende wijn, gemaakt volgens de traditionele methode, in Hongarije introduceerde. Törley produceert ook stille wijnen en de mousserende volgens diverse productiemethodes. Inmiddels is de totale productie 30 miljoen flessen per jaar en wordt 1/3 daarvan geëxporteerd naar 30 landen.
De wijn die we proeven is gemaakt volgens de traditionele methode, zoals verplicht voor de PDO. De Francois President Brut gemaakt van 67% chardonnay en 33% pinot noir. Dosage 4 g/l, drie jaar gerijpt. Het is een wijn die speciaal wordt geproduceerd voor de horeca in Hongarije. Frisse, bloemige neus. Stevige, maar licht schuimige mousse. Tikje kartonnig na, maar niet storend; doet me meer denken aan een goede Cava.
2) Szijjártó Elöd Borászat
De tweede die zijn wijnen presenteert is de jonge wijnmaker Elöd Szijjártó. Hij heeft chardonnay, pinot noir en sauvignon blanc aangeplant staan en heeft de focus op mousserende wijn. Zijn productie is 30.000 flessen per jaar. De wijn die hij ons laat proeven heeft (nog) geen etiket. Het is een Brut 2021 van 70% chardonnay and 30% pinot noir met een dosage van 6 g/l. Frisse, schone neus. Mooie elegante mousse. Citrus, limoen, later een hint van boter en amandel, maar het frisse citrusfruit blijft voorop. Mooi glas!
3) Nádas Bormühely
Deze wijnmaker is gestart in 2011, inmiddels is zijn productie 14.000 flessen per jaar. De fermentatie van de wijn die we gaan proeven vond voor de helft plaats in eikenhout en voor de helft in rvs. Van deze Brut Nature Blanc de Blancs van 100% chardonnay heeft hij slechts 760 flessen gemaakt. Het is een prijswinnaar in competities en dus heel snel uitverkocht. Als test heeft hij nu ook een blend van chardonnay en pinot gris gemaakt. Over deze Brut Nature: fris, citrus, mooi! Lichte mousse, heel verfrissend. Mooi glas!
4) Rókusfalvy Birtok
Palkó Rókusfalvy begint met de mededeling dat deze proeverij voor hen, als wijnmakers in Etyek, heel belangrijk is. De Etyek PDO is immers klein, jong en (nog) heel onbekend. Hij is bij met het internationale gezelschap dat hij voor zich ziet. “Een goede kans om ons te introduceren”. Pas sinds kort maakt de familie, naast de stille wijnen, ook mousserend. We proeven een Brut 2020 van 60% chardonnay, 20% pinot blanc en 20% grüner veltliner. Dosage 5 g/l. Door de grüner veltliner in de blend, mag deze wijn geen PDO heten, “maar een Etyek is het wel”. En een fijne wijn: tropisch fruit in neus en mond, ook wat citrusfruit en een tikje karton. Het doel is om deze wijn langer dan 5 jaar te laten rijpen, dus de wijnen liggen nog in de kelder. Benieuwd hoe deze smaakt als hij ouder is!
5) Etyeki Kúria
Etyeki Kúria is in 1996 gestart. Inmiddels bezit men 45 ha: 25 ha hier in Etyek en 20 in Sopron. Het bedrijf plantte in 2001 al pinot noir aan, dus heeft er al veel ervaring mee. De eerste mousserende wijn werd gemaakt in 2017 als een experiment, maar ook bij Etyeki Kúria ontdekte men dat de terroir hier heel geschikt is voor mousserende wijn. Men maakt inmiddels mousserende wijn volgens verschillende methodes. De wijn die we proeven is een non-vintage en gemaakt volgens de traditionele methode, is een blend van 50% chardonnay en 50% pinot noir. Dosage 7,1 g/l. Er zijn 3.000 flessen van geproduceerd, maar gaan groeien met de volgende oogst. Elegante neus. Peer, limoen, appel, fris, ook hier weer dat tikje karton. Goed gemaakt, zal goed aanslaan bij een breed publiek. “Gewoon lekker voor de mensen”, zoals een importeur dat eens noemde.
6) Hernyák Birtok
Tamás is de zoon van de oprichter van de winery. Het feit dat hier nog niet zo lang mousserende wijn wordt gemaakt kan hij verklaren. “Het koele klimaat en de kalkstenen bodem zijn er al lang, maar de kennis miste. De nieuwe generatie biedt nieuwe kansen. We kunnen reizen en kennis opdoen op andere plekken en die kennis mee naar huis nemen”. En dat deed hij. Hij deed interns in Bordeaux, Sancerre en Champagne. Tijdens die laatste werd hij verliefd op mousserende wijnen. “Toen ik terug reed was het niet de vraag wat ik wilde gaan doen, maar hoe ik mijn vader kon overtuigen”. Dat is gelukt, want de 5 ha die de familie bezit wordt inmiddels helemaal gebruikt voor de mousserende wijn. De wijn die we proeven is een Brut van 34% chardonnay, 33% pinot blanc en 33% pinot noir. Dosage 8 g/l. Mooie wijn! Schoon, fris, citrus, mooie zuurgraad, verfrissende mousse.
7) Haraszthy Pincészet
De presentatie van het wijnhuis waar we op dit moment te gast zijn. Wijnmaker Dániel is in 2015 gestart met chardonnay. Hij wilde de chardonnay als variety laten proeven. Maar door medeproevers is er ook een andere mousserende wijn gemaakt. Zoals deze Öreghegy brut 2017 van 70% chardonnay en 20% pinot noir. Dosage 6 g/l. De wijn rijpte 5 jaar in de fles. Volgens de wijnmaker was 2017 een goed jaar, met gezonde druiven. Volgens de info op de presentatie zou er een 2018 worden geschonken. We zijn in het wijnhuis, dus die wordt ernaast opengetrokken. Dit is een blend van 80% chardonnay en 20% pinot noir met een dosage van 5,5 g/l. Hier ook fris fruit, mooie zuurgraad, citrus en een tikje amandel. Elegante, verfrissende mousse.
8) Anonym Pince
Ook deze wijnmaker werd in het buitenland verliefd op mousserende wijn. Niet in de Champagne echter, maar tijdens zijn werk bij Bellavista in Franciacorta, Italië. In 2006 is hij begonnen. De wijn die wij proeven is een Brut Reserve en een non-vintage. “Maar voornamelijk van de oogst uit 2017”, verzekert hij ons. Het is een blend van 75% chardonnay en 25% pinot noir. Dosage 7 g/l. Rijping 5 jaar. Totaal produceert hij 30.000 flessen, waarvan 10.000 mousserend. Citrus, appel, limoen, fris, ook wat amandel, mooie elegante mousse. Lange frisse finish.
Na deze presentatie kunnen we ook andere mousserende wijnen proeven die de wijnmakers hebben meegenomen, terwijl er wat heerlijke lokale producten in de vorm van charcuterie en kaasjes worden gepresenteerd.
Ik zeg: Etyek, een (nog) onontdekte
bruisende parel in Hongarije.
Maar dat gaat vast niet lang meer duren!
De Etyek growers op facebook: klik hier
De organisatie was in handen van hungarianwinesummit.com
Ook heel interessant en alles over Hongaarse wijnen? Check hungarianwines.eu
Meer over Hongarije op deze website? Kijk hier even rond.
🍇🥂Geen enkel culinair nieuwtje missen🍷🍴?
Schrijf je dan hier in
voor onze wekelijkse nieuwsbrief en/of
volg Anne-Wies op
Instagram, LinkedIn of Facebook
Geef een reactie