In maart stond een werkbezoek aan het champagnehuis Leclerc Briant gepland dat helaas door de Covid-19 virusuitbraak niet door kon gaan. Gelukkig kon het tripje in juli wel doorgaan. Nico McGough (wijnimporteur Well of Wine) nam vier dames mee: ‘sparkling power vrouw’ Saskia Smeenk, sommelier van Restaurant Felix in het Felix Meritus gebouw en drie medewerkers van Well of Wine: Joan Keulers, accountmanager, Floor Versteegh, onze nieuwe duizendpoot op kantoor et moi, Andrea de Leeuw*, wijnverteller bij Well of Wine.
vlnr: Joan, Andrea, Saskia, Nico en Floor
De avond van onze aankomst wordt afgetrapt bij “Brasserie de la Banque”, waar we volledig in de watten worden gelegd en als apéro een fles Leclerc Briant Réserve Brut soldaat maken. Het is een geweldige, gezellige avond met heerlijke wijnen en gerechtjes. En, niet te vergeten, een goed gezelschap. Moe, voldaan en rozig lopen we terug naar het hotel; in de ochtend moeten we vroeg en gezond weer op.
Na het ontbijt maken we om 09.15 uur onze entrée in het mooie gebouw van Leclerc Briant. Directeur Commercial, Pierre Bettinger, heet ons welkom. Wat volgt is een leerzaam en volledig pakket aan rondleidingen, proeverijen, een bezoek aan wijngaard La Croisette, meer tijd om vragen te stellen en de informatie te absorberen. We zijn als sponzen, willen alles weten. Pierre kan ons aan en het is een heerlijke dag op een prachtige plek in het Champagne centrum Epernay waar we veel leren over Leclerc Briant.
Paillard en Roederer
Leclerc Briant uit Epernay is een van de allerkleinste spelers op de Champagnemarkt. Tot 2010 stond deze medaillewinnende niche producent onder leiding van de bevlogen Pascal Leclerc, 5e generatie. Na zijn plotselinge overlijden namen zijn kinderen het roer over, maar dat bleek een te grote uitdaging. Leclerc Briant werd snel ingelijfd door twee fameuze huizen, Bruno Paillard en Roederer. Het was deze Champagnereuzen vooral te doen om de 12 hectaren bio-dynamische wijngaarden van Leclerc Briant die met de koop meegingen.
Een bijzondere afspraak
Zoals te doen gebruikelijk werd direct na de acquisitie door Roederer de ‘schil’ weer op de markt gebracht. Vastgoed bestaande uit 2,5 hectaren aan panden, met 1 kilometer kelders op 30 meter diepte. Maar ook het klantenbestand en voorraden van zo’n 150.000 flessen. Een Amerikaanse investeringsmaatschappij toonde interesse en de deal kon worden gedaan, geld speelde geen rol. Denise Dupré uit Boston werd de nieuwe eigenaresse, samen met de zeer goed ingevoerde Franse expert Frederic Zeimett (ex Michel Chapoutier, Moët & Chandon, Pommery, Laurence Ackerman). Om kwaliteit te waarborgen werd het complete team dat destijds voor Pascal Leclerc werkte gecontinueerd en werd met Roederer een bijzondere afspraak gemaakt. Leclerc Briant bedong dat zij gedurende zeven oogsten nog de volledige beschikking zouden behouden over het fruit van hun –voormalige- wijngaarden. Als wijngaardman en chef wijnmaken werd Hervé Jestin aangetrokken, ervoor werkzaam bij Phillipponnat en Duval Leroy. Hervé wordt gezien als een van de meest toonaangevende wijnmannen van dit moment in Champagne en is expert op het vlak van Biodynamische wijnbouw.
Recente aankopen
Gedurende deze zeven jaar heeft de nieuwe eigenaresse al eigen wijngaarden aangekocht, deze worden direct overgezet op bio-dynamische cultuur. Per maart 2013 werden al 10 hectaren Premier Cru en ‘villages’ wijngaarden gekocht bij de wijndorpen Dizy, Hautvilliers en Bisseuil allen gelegen in de Vallée de la Marne. In de jaren daarna werd met regelmaat perceel voor perceel gekocht tot een totaal van 14 hectaren in 2020. Dit is een belangrijk punt van Leclerc Briant, zij willen dat de wijngaarden zo dicht mogelijk bij elkaar liggen. Het is dus niet hun bedoeling om wijngaarden te kopen in –bijvoorbeeld- Bar-sur- l’ Aube in het uiterste zuiden van het Champagnegebied. Wél kwam er een wijngaard in Cramant, een 100% Grand Cru gemeente op de ‘Côtes des Blancs’
Ouderwets lange rijping
Leclerc Briant vroeg in 2000 het biologisch keurmerk aan en moest zoals gebruikelijk drie jaar op certificering wachten. In 2008 werd de overstap afgerond naar bio-dynamie en kwam, naast het AB beeldmerk, ook het DEMETER logo op alle flessen. Om de overstap naar ‘ bio’ even wat tijd betreft vorm te geven: aanvraag certificering in 2000, eerste bio oogst fruit 2004. Vervolgens wordt er wijn gemaakt en kan de productie van Champagne van start. Voordat de eerste gecertificeerde wijn de markt op kon was het echter weer vier jaar verder. Leclerc Briant houdt een ouderwets lange kelderrijping aan, waardoor de wijnen prachtig, rijp en evenwichtig zijn. De norm is 15 maanden kelderrust, bij Leclerc Briant is dat 36 maanden minimum (!). Alle Champagnes zijn ook veganistisch gecertificeerd.
Cuvée Réserve
Leclerc Briant maakt 8 verschillende Champagnes waarvan er 5 wit zijn. Het begint bij de zeer geslaagde Cuvee Réserve uit 40% pinot noir, 40% pinot meunier en 20% chardonnay druiven, met een dosage van 5 gram. Deze rijksmakende, droge Champagne is telkens een wijn afkomstig van één enkel oogstjaar. De totale rijpingstijd bedraagt minimaal 36 maanden. Deze elegante cuvée won een zilveren medaille tijdens Bio Millésime. In 2017 uitgeroepen tot ‘wijn van het jaar’ door Proefschrift Magazine. Het fruit voor deze Cuvée is afkomstig van Bio-Dynamische wijngaarden in de dorpen Cumières, Daméry, Dizy, Epernay, Hautvilliers en Verneuil.
Gezichtsbepalende monocru Champagnes
Vervolgens twee Champagnes die het meest gezichtbepalend zijn voor Leclerc Briant. Leclerc Briant is één van de weinige producenten die ‘monocru’ Champagnes op de markt brengt, 100% afkomstig van één enkele Premier Cru wijngaard. Perfecte voorbeelden hiervan zijn ‘Le Clos des Trois Clochers’ van 100% chardonnay tevens ‘Brut Zero’ en ‘Les Basses Prières’ van 100% pinot noir.
Experimenten met eiken, eieren en meer
Nieuw in de collectie is de cuvée ‘La Croisette’ gemaakt van 100% chardonnay uit Epernay, een Blancs de Blancs dus. Deze wijngaard ligt pal achter het huis en telt slechts 0.6 hectaren waarvan de helft met chardonnay is beplant. Om aan deze wijn wat extra’ s mee te geven rijpt een deel van de wijn in twee jaar oude eiken fusten. Men koopt deze van erkende vatenmakers als Saint-Martin, Sequin-Moreau, Taransaud en Demptos. Aan deze superieure Champagne wordt geen suiker toegevoegd waarmee het een Brut Zero is. Behalve houtrijping experimenteert Leclerc Briant ook met rijping in grote, liggende’ terracotta ‘eieren’ en een roestvrij stalen vat met goud bekleed. Recent werd een geheel uit titanium gemaakt vat geïnstalleerd en ook vier grote glazen bollen waar de gisting in mag plaatsvinden.
Leclerc Briant maakt ook een 100% Blanc de Meuniers van 1er Cru wijngaarden (Brut Zero) en een 100% chardonnay uit Cramant (brut zero). Rosé is er natuurlijk ook, de Brut Rosé werd in Wine Life winnaar van de rosé test ex aequo met Laurent Perrier, maar Leclerc Briant was een slordige 40% goedkoper, waarvan akte.
Medailles voor Divine
De topwijn, ‘Cuvee Divine’ draagt niet altijd een oogstjaar. Deze, voorname, Champagne ‘ non millésime’ rijpt minimaal 8 jaar en bestaat uit 50% pinot meunier, 20% chardonnay en 30% pinot noir. Cuvée Divine won meerdere malen een gouden medaille tijdens de belangrijkste wijnkeuring voor biologische wijnen ter wereld, ‘Millésime Bio’ in Montpellier. Ook de vintage 2006 behaalde goud. Nu assembleert men drie jaargangen in een solera systeem (2004, 2005 2006) om deze volmaakte en complexe wijn te maken. De wijnen van Leclerc Briant vallen ieder jaar weer in de prijzen, recent werden zij winnaar tijdens de wijntest van het magazine Wine Life. Kort daarna was er een dubbele titel als ‘Wijn van het Jaar’ voor twee cuvées, waaronder de instap cuvée Réserve. Wijnschrijver Nicolaas Klei geeft alle Champagnes van Leclerc Briant de ‘omfiets status’ en collega criticus Harold Hamersma raakt er maar niet over uitgeschreven en deelt louter negens en hoger uit.
Cuvée Abyss: zeegerijpt
Spraakmakend is de zeldzame Cuvée Abyss. Deze super Champagne is telkens afkomstig van één oogstjaar en kreeg geen ‘dosage’ mee, een Brut Zero dus. Na te zijn ‘gedegorgeerd’ en voorzien van een nieuwe kurk, rijpt deze wijn gedurende 18 maanden op de zeebodem voor Bretagne op 60 meter diepte. De gedachte hierachter is dat de koolzuurdruk in de fles (6 atmosfeer) exact gelijk is aan de waterdruk erbuiten, waardoor zeer evenwichtige rijping plaatsvindt. Bij toekomstige producties overweegt men om de originele kurk aan te houden en dus niet te vernieuwen.
Buitenbeentje Rubis
De serie wordt afgerond met een rosé die op zijn minst ‘spraakmakend’ is. Deze cuvée Rubis bestaat voor 100% uit pinot noir waarbij de inweektijd van de schillen (maceration) 5 dagen of langer is. In tegenstelling tot alle andere Champagnes ontstaat hierdoor een donkere rosé wijn, zo donker zelfs dat er regelmatig discussies zijn met de champagne wetgevers over de vraag of deze Champagne niet te veel afwijkt van het gemiddelde, wat stijl betreft. Tot op heden is de discussie altijd in het voordeel van Leclerc Briant uitgepakt. Ook cuvée Rubis draagt een oogstjaar. Het is een buitenbeentje in de wereld van Champagne.
Alle Champagnes zijn Vegan en dragen naast het Franse AB logo ook vaak dat van Demeter. De gebruike zwaveltoevoeging is de helft tot een derde van wat gebruikelijk is. Leclerc Briant houdt als maximum 45 milligram per liter aan. Er wordt geëxperimenteerd met nul toegevoegd sulfiet. Alle druiven worden handmatig geoogst en men perst maximaal 100 liter jus uit 160 kilo druiven. Uitsluitend deze 1e persing, ‘la cuvée’ genaamd, wordt gebruikt.
‘Handgemaakte’ wijnen
Leclerc Briant is een kleine speler op de Champagnemarkt met een huidige jaarproductie van 100.000 flessen. Het is de bedoeling dit getal omhoog bij te sturen richting 300.000, nog steeds miniscuul in vergelijking met de grote huizen. Van Leclerc Briant mag ook worden gezegd dat het echt ‘handgemaakte wijnen’ zijn. Met dien verstande dat nu de huis ‘rémueur’ met pensioen is en er geen opvolging aankomt. Het zeer arbeidsintensieve, handmatig, draaien van de flessen is overgenomen door de automatische ‘gyropalettes’ deze eigentijdse techniek doet in 5 dagen het werk waar één man drie werkweken voor nodig heeft.
Modernere bottellijn
De nieuwste stap vooruit betreft een splinternieuwe bovengrondse wijnmaakfaciliteit die in gebruik is sinds 2016. Hierin bevinden zich ook vatenkelders en een ultramoderne bottellijn, om de oude en trage (500 flessen per uur) te vervangen. De nieuwe is niet alleen stukken sneller zijn, maar kan ook door één enkele medewerker worden bediend.
Biologische trendsetter
Al vele generaties is Leclerc Briant het toonbeeld van natuurlijkheid in het Champagnegebied. In 1947 werd de overstap gemaakt van kunstmest, terug naar organische bemesting. De eerste pogingen om geheel biologisch te gaan werken dateren van 1962 toen Bertrand Leclerc een experiment uitvoerde dat door een aanval van meeldauw helaas mislukte. Om de oogst te redden moest er worden gewerkt met chemische bestrijdingsmiddelen. Maar het vlammetje bleef branden en in 1990 werden de eerste 50 aren wijngaard bio-dynamisch verbouwd, in 1991 volgden weer 50 aren en in 1992 werd anderhalve hectare in bio-dynamie toegevoegd. De officiele ‘ conversie’ naar biologisch werd ingezet in 2000 en de laatste wijngaardpercelen werden biologisch in 2002. In dit jaar kwam ook de eerste controle door Demeter. Alle wijngaarden werden biologisch gecertificeerd in 2005 en de eerste Champagnes met het AB logo op het etiket kwamen op de markt in 2008. Leclerc Briant wordt nu als toonaangevend gezien in de wereld van Biologische wijnen in het algemeen en Biologische Champagne in het bijzonder. Als ‘Chef de Cave & Chef de Culture’ werd de biodynamie expert Hervé Jestin aangetrokken, tot voor kort de topconsulent onder andere bij collega Champagne maker Duval leroy.
Lof van de wijnschrijvers
De Champagnes van Leclerc Briant mogen met recht worden omschreven als ‘wijnschrijvers-Champagnes’ criticus Hubrecht Duijker was zeer lovend over de Cuvée Extra Brut. Champagne-auteur Gert Crum had maar twee woorden nodig voor de 1er Cru ‘ Les Chèvres Pierreuses, “biodynamisch vuurwerk” . In Elsevier kopte Nicolaas Klei “ Champagne zoals het hoort” en Harold Hamersma plaatst deze 1er Cru Champagne in de top 100 van de allerbeste wijnen van het jaar en geeft aan de Cuvée Divine een 9,5 in de gids ‘De Grote Hamersma’. Ook stond deze Champagne bovenaan in de Lekker en was tweevoudig winnaar in Wine Life.
Lof van de bezoekers
Het is een (misschien té) uitgebreid verhaal geworden over alles wat Leclerc Briant te bieden heeft. Maar daar aanwezig zijn, in die entourage en de bevlogenheid van de medewerkers te ervaren was echt fantastisch. Wat een prachtig product om te mogen maken, van wijngaard tot eindconsument. Het duurzaam werken met oog voor de mens en natuur en biodynamisch wil ik bij deze nog even benadrukken. Zeker in de post Covid 19 periode met alle onzekerheden en spanningen die te voelen zijn. In de tuin omringd door bloemen en bij een temperatuur van 30° Celsius (corona-proof gezeten op 1,5 meter afstand) hebben we een hele mooie selectie Champagnes mogen proeven:
- Leclerc Briant Brut Réserve
- Leclerc Briant Premier Cru extra brut
- Leclerc Briant Rosé Brut
- Leclerc Briant Cuvée Abyss
- Leclerc Briant Le Clos des Trois Clochers 2014 brut zero
- Leclerc Briant Blanc de Meuniers Premier Cru brut zéro
- Leclerc Briant Blanc de Blancs Grand Blanc millésime 2013 brut zéro
Een late lunch en nog meer mooie champagne-wijnen passeren de revue. We worden er stil van. Wat een ontvangst en gastvrijheid. Wat een mooi leven en wat hebben we ervan genoten. Na-mijmerend heb ik zoveel energie gekregen van dit werkbezoek. Teruglezend ben ik van de superlatieven, maar niets is overdreven. Zo mooi was het. Met speciale dank aan Pierre Bettinger, directeur commercial en Frédéric Zeimett, directeur van Leclerc Briant en onze eigen Nico, die echt alles zo regelt dat de ‘filles’ het naar hun zin hebben. Want dat is goed gelukt.
De dames met achter hen Pierre Bettinger (l) en Frédéric Zeimett
Tot slot een leuke tip: Absolutely Champers
Een van de allerleukste wijnprogramma’s uit die wij ooit zagen is Absolutely Champers. Hoofdpersonen zijn de beide dames van ‘Absolutely Fabulous’ Joanna Lumley die de rol van Patsy Stone vertolkt en Jennifer Saunders alias Edina Monsoon. De laatste editie van deze hilarische BBC serie werd in 2012 uitgezonden. Kenmerk van beide dames was dat ze de hele dag aan de Champagne zaten, in eerste termijn Bollinger (Bollie genaamd) en later Veuve Clicquot. Zo te zien ging er heel wat doorheen.
Recent gingen beide dames op ‘werkbezoek’ naar het Champagnegebied en het daaruit voortvloeiende programma is een juweeltje. Niet alleen door de verschrikkelijk grappige terugblikken, maar ook door de 100% foutloze teksten. Iets dat alléén de BBC lijkt te kunnen. Een absolute aanrader dus, kijk en geniet want zij doen ook het top-Champagnehuis, Leclerc Briant aan. Uitgebreid gaan de dames aan de unieke Cuvée Abyss die 60 meter diep op de zeebodem rijpt. Om van dit superleuke programma te genieten klik je op deze link.
*Registervinoloog® Andrea de Leeuw bezit de Sommelieroorkonde, is Wijnverteller bij Well of Wine, wijndocent bij het Wijninstituut en freelance beschikbaar voor wijnproeverijen en -advies. wijnstreken@ziggo.nl
Dit artikel is tot stand gekomen i.s.m. Well of Wine, de importeur van Leclerc Briant.
🍇🍷🍴Geen enkel culinair nieuwtje missen? Schrijf je dan hier in ✏️ voor onze wekelijkse nieuwsbrief!
#andrea
Geef een reactie