Tijdens ons tweedaagse bezoek aan Friesland maken we na een mooie avondmaaltijd in ons hotel te Legemeer nog even een ommetje. We zijn verbaasd dat we de koeien in de enorme stal naast het hotel op dit late tijdstip nog zo luid horen loeien. Nieuwsgierig als wij zijn vragen we er onze gastheer de volgende ochtend naar. Die stelt voor dat we zelf een kijkje gaan nemen bij de buurboerderij die zijn deuren altijd graag open stelt voor belangstellenden. Dat vinden wij en goed idee!
Ligboxstal
Als we rond 11 uur aankloppen komt een jongeman in een blauwe overall ons in de stal tegemoet. Hij wil ons heel graag rondleiden en te woord staan, maar heeft nu bezoek en vraagt of wij over een uurtje terug kunnen komen. Sterker nog: hij dringt vriendelijk aan, enthousiast om ons zijn verhaal te vertellen. Die kans laten wij niet voorbijgaan. Als wij terug komen heeft hij zijn overall ingeruild voor bermuda en poloshirt en neemt ons mee de stal in.
Op de achterwand is de oorspronkelijk grootte van de stal nog te zien. Frits is trots op de uitbreiding die niet lang geleden plaats vond. In de stal is daglicht en de lange zijwanden zijn open.
Hij laat ons het deel zien waar de kalfjes lopen. Zij worden automatisch gevoed via een apparaat waar een speen aan zit. In de halsband van het kalfje zit een chip waarmee het apparaat herkent wanneer en hoeveel elk kalfje mag drinken. Naast het hok waar de kalveren lopen is een deel waar de koeien lopen die ‘droog staan’ en dus even geen melk geven. Frits toont ons de deur die daar open staat en benadrukt dat deze koeien er dus wel uit kunnen, maar het in de praktijk niet doen. In de zomer is het buiten te warm en als het regent weten ze niet hoe snel ze naar binnen kunnen.
De jonge ondernemer Frits leidt ons enthousiast rond in de melkveehouderij in Friesland die hij samen met zijn ouders bestiert. Of is het bekoeit ;-)?
Over kuilgras en kriebelen
De andere, melkgevende koeien staan keurig in het gelid te kauwen. Kuilgras krijgen ze, aangevuld met mais en wat krachtvoer. Dat laatste kunnen ze ook uit een apparaat krijgen volgens hetzelfde principe als hoe de kalfjes hun melk krijgen: de chip geeft aan welke koe wat en hoeveel nodig heeft. Als we tussen de enorme hoeveelheid koeien door kijken (150 in deze stal) zien we dat zij toch wel wat ruimte hebben om te lopen en te liggen. Voor dat laatste zijn sommige plekken met een dikke laag zand bedekt. Ook zijn er hier en daar borstels waar de koeien onderdoor of tegenaan kunnen lopen als ze gekriebeld willen worden. Buiten zien we enorme bergen kuilgras. Dat is gras dat wordt opgestapeld en afgedekt om aan de binnenlopende koeien te geven. Een beetje gek wel om daarachter de enorme groene weilanden te zien liggen die nu slechts worden gebruikt om te maaien. Voor Frits voelt het ook wel een beetje dubbel, zegt hij. Maar financieel kan hij bijna niet anders. Bovendien is een koeienvla op een bepaalde plek gepoept erg slecht voor het milieu. Je ziet direct dat het gras bijna wegschroeit. Beter is, volgens Frits, de manier waarop de mest nu wordt opgevangen in een grote bak onder de vloer van de stal. Dat kan hij dan beter gedoseerd uitstrooien over de weide waardoor er geen land wordt vernietigd maar het gras juist gezonder zou worden.
Kauwen en herkauwen, de hele dag door.
De vloer van de stal is een houten vlonder waaronder de koeienpoep in een grote put wordt opgevangen. Een robot maakt voortdurend de vloer schoon. De koeien vinden het lekker af en toe tegen de borstels aan te schuren.
De enorme bakken met kuilgras en ander voer met op de achtergrond het weiland. Zonder koeien.
De melkerij
Frits geeft nog even wat extra voer aan een koe die op het punt staat te kalveren. We lopen door naar de plek waar de koeien gemolken worden. Net als bij De Nylander gaat dat nog op de traditionele manier: op een rijtje met de melker in een lagere put. Graag zou hij een melkrobot aanschaffen, maar dat is financieel nog niet haalbaar. Hij laat nog even het verwarmingselement zien vlak bij de melktank waar alle melk in gaat. Met de warmte die de melk afgeeft wordt water verwarmd die hij weer gebruikt voor andere zaken. Frits vertelt zelfs een boer te kennen die zijn hele huis verwarmt met de warmte van de koemelk! Alle melk van deze boerderij gaat naar Friesland Campina waar er diverse zuivelproducten van worden gemaakt. Wel jammer vindt hij het soms, dat hij niet precies weet in welk eindproduct zijn melk terecht komt. Een pak melk, vla, pudding? En onder welk label: Campina, Jumbo of nog een ander?
Op de voorgrond de melkerij met daarachter de koeienstal.
Hoewel ik een groot voorstander ben van ‘koeien in de wei’ heb ik door dit bezoek meer begrip gekregen voor de manier waarop andere boeren hun bedrijf runnen. We bedanken Frits voor dit uitgebreide bezoek en vervolgen onze tocht door Friesland. Onze volgende stop: zuivelboerderij De Gelder, de maker van de bekende Tynjetalerkaas.
Met dank aan Lianne van den Berg voor de foto’s.
Geef een reactie