TOT PR en Communications organiseerde in opdracht van de Alsace een educatieve middag voor wijnprofessionals over het bijzondere terroir van de Alsace. Producenten uit de Alsace kwamen naar Nederland om per terroir toelichting te geven. Het werd allesbehalve een standaard proeverij, maar echt een moment om de vakhandel breder te informeren, en de diepte in te gaan over dit onderwerp. Andrea de Leeuw* was erbij voor Anne-Wies.NL
Alsace (Elzas in het Nederlands) is een wijnstreek in het noordoosten van Frankrijk. De wijngaarden liggen ingeklemd tussen de Vogezen in het westen en de Rijn in het oosten. Door de streek loopt een wijnroute van 170 kilometer lang. Het is één van de zonnigste wijnstreken van Frankrijk en je vindt er van strak droge tot uitgesproken zoete wijnen!
Culturele blend
De Alsace heeft het beste van twee werelden! In het verleden is er regelmatig stuivertje gewisseld van ‘eigenaar’. Dan weer Frans en dan weer Duits. Dit resulteert in een culturele blend van Duitse en Franse kenmerken door elkaar; vakwerkhuizen, regionale gerechten zoals flammkuchen, fleurige bloembakken etcetera. De Elzassers zien hun streek als uniek, en toch echt hartstikke Frans en zetten zich als zodanig in de markt.
Alsace Rocks Tattoo
Foto: Andrea de Leeuw
Het imago van Alsace was in het verleden oubollig of beter klassiek te noemen. Er wordt alles aan gedaan om dit imago van zich af te schudden. Bij binnenkomst in het Rotterdamse Nieuwe Instituut sta ik direct bij Tattoo Tjerk, tattoo artiest, alwaar ik een tijdelijke tattoo met het logo “Alsace Rocks” aangemeten krijg. Wat een leuke binnenkomst! Om me heen kijkend zie ik iedereen hiermee lopen op de mooiste plekken zoals in de hals of op een arm of een kalend hoofd. Geweldige actie.
De rocksterren van de Alsace
De proeverij gaat van start en de wijnmakers die ik tegenkom vertellen vol vuur over hun eigen wijnen; je ontmoet de wijnmakers zelf! De Alsace kenmerkt zich door wijndomeinen die al jaren in de familie van generatie tot generatie overgedragen worden. Echte familiebedrijven. In de Alsace worden de wijnen naar de druif genoemd waarvan ze zijn gemaakt. Heel handig voor de consument. Je weet direct welke druif er in de fles zit. Deze 7 druivenrassen zijn de rocksterren van het gebied; pinot blanc, pinot gris, riesling, pinot noir (de enige druif voor rosé en rode wijnen), muscat, gewurztraminer en sylvaner. De wijnen worden geschonken in de herkenbare lange en slanke fles die ‘flûte d’Alsace’ wordt genoemd.
Foto links: Andrea de Leeuw
Alsace, een divers terroir
Alsace Rocks verwijst ook in letterlijke zin naar de ‘stenen’ oftewel het diverse terroir van het wijngebied. Hier zijn zoveel verschillende bodems te vinden. De proeverij gaat letterlijk en figuurlijk de diepte in!
In de bodem in de Alsace vind je onder meer graniet, vulcano, leisteen, graniet, kalksteen, zandsteen en mergel. (zie de foto hierboven)
Wijndomeinen en wijnmakers
De 7 aanwezige wijndomeinen met hun makers zijn:
• Domaine Moritz – importeur: Galladio World Products
• Domaine Zinck – importeur: D-VINE
• Wolfberger – importeur: Wijntransport
• Dopff au Moulin – importeur: De Monnik Dranken
• Domaine Paul Schneider – importeur: Domaine Alsace
• Allimant-Laugner – importeur: GrandCru Wijnen
• Cave du Vieil Armand – importeur: Sjatoo Wijn
Alle 7 bieden zij verschillende wijnen met verschillende druivenrassen in vooral mono-cépages.
De organisatie heeft de prachtige moderne, artistieke ruimte met veel glas en groen van grote planten en hoge plafonds op een ludieke manier vormgegeven. De proeftafels zijn in thema met namen met een muzikale kwinkslag:
- Let’s Get Fizzical ‘Crémant d’Alsace’
- Alternative Rock ‘Sylvaner/Pinot Blanc’
- No Blues For The Grey ‘Pinot Gris’
- You’re My Only Riesling
- Flower Power ‘Gewurztraminer’
- The Lady in Red ‘Pinot Noir’
Crémant d’Alsace
Na het zetten van de Alsace Rocks tattoo begeef ik me naar de Crémant tafel; er worden 6 crémants geproefd van diverse terroirs. De verschillen zijn groot!
- AOC Crémant d’Alsace Blanc van Allimant-Laugner met terroir graniet, druivenrassen pinot blanc, riesling en pinot gris
- AOC Crémant d’Alsace van Wolfberger met terroir mergel/kalksteen van chardonnay
- AOC Crémant d’Alsace ‘Cuvée Julien’ van Dopff au Moulin met terroir blend en druivenrassen pinot blanc en auxerrois
- AOC Crémant d’Alsace Brut van Domaine Zinck met terroir leem en druivenrassen pinot noir, pinot blanc en chardonnay
- AOC Crémant d’Alsace van Domaine Paul Schneider met terroir mergel/kalksteen/kalkhoudend en druivenrassen chardonnay en auxerrois
- AOC Crémant d’Alsace ‘Bienvenue’ met terroir mergel en druivenrassen pinot blanc en auxerrois
Overeenkomstig zijn de mooie zuren, soms zelfs stevig te noemen en de verschillen zitten vooral in de 
mousse en de aroma’s van floraal naar mineraal en alles ertussenin. Het terroir laat zich hier zien. Ook is heel erg duidelijk wat de sur lie rijping doet met de wijnen. Vanaf 12 maanden tot 36 maanden en wat mij betreft is de Crémant met 36 maanden rijping van Domaine Zinck de beste met een ingetogen expressie van appel, peer en citrus met een ‘sur lattes’ ontwikkeld brioche rijkdom met persistente mousse en een lengte die ongeëvenaard blijkt. Let’s Get Fizzical van en met Olivia Newton-John was een aangename exercise! Met blozende wangen door naar de volgende proeftafel…
‘Alternative Rock’: Sylvaner met houtrijping
Hier aangekomen bedenk ik me dat ik hoe dan ook in tijdnood ga komen. Bij ‘Altnerative Rock‘ beperk ik me tot het aangeven van wat er echt uitspringt en waarom dan! AOC Alsace Sylvaner (100%!) 2020 ‘101’ van producent Domaine Moritz. Terroir alluviaal; een 100% Sylvaner met houtrijping. Blind geproefd had ik dit nooit kunnen bedenken. Dat hoor ik ook van mijn mede proevers. Iedereen is erg onder de indruk van deze wijn van de Nederlandse wijnmaker Jelmer Witkamp, die in 2017 voor de liefde emigreerde naar de Elzas. Domaine Moritz is in eerste plaats de familie Moritz; Claude en Agnès, tegenwoordig vergezeld door dochter Caroline en haar man, Nederlandse wijnmaker Jelmer. Ze maken een strakke en frisse stijl Elzas wijn, waarbij ze wel het karakter van de druif laten spreken. Het huis heeft het geluk van 4 Grand Cru’s rond Andlau, met allemaal diverse bodemstijlen, o.a. kalk, mergel en graniet. De ‘101’ laat je vergeten dat je in de Elzas bent; deze droge witte wijn heeft bloemige tonen met een oxidatief randje rijpe appel, is fris met een vleugje vanille. Een aangename witte wijn, een eetwijn bij gerijpte kazen en pata negra. Zeker alternatief te noemen!
‘No Blues For The Grey’: 7 x Pinot Gris
Door naar ‘No Blues For The Grey‘: 7 Pinot Gris op een rij; wat een prettige opbouw met als uitsmijter AOC Alsace Grand Crus Steinert Pinot Gris 2017 van Domaine Paul Schneider; terroir kalksteen. Deze Pinot Gris afkomstig van de Grand Cru Steinert is een prachtige wijn. Iets ingetogener dan
Foto: Andrea de Leeuw
de uitbundige Grand Cru Hengst. Pinot gris voelt zich door de kalkbodem uitstekend thuis op deze Grand Cru nabij het plaatsje Pfaffenheim. In deze Pinot Gris valt heel wat te ontdekken. Geniet van gekonfijt fruit, peer, zuidvruchten en een fijne mineraliteit. Oogstjaar 2017 kenmerkt zich door een goede balans in de wijn die nu goed op dronk is.
Grand Cru Steinert ligt ten zuiden van Pfaffenheim en heeft een oppervlakte van 38,90 ha. De bodem bestaat bijna in zijn geheel uit kalksteen, vandaar de naam Steinert (stenen). Op de Grand Cru heuvel staan vooral pinot gris, gewurztraminer en riesling. De wijngaard werd al in 1150 voor het eerst beschreven, toen was deze in handen van het Benedictijnse klooster van Muri en van de bisdommen van Bazel en Straatsburg. Op de Grand Cru Steinert is ook een pelgrimsoord gevestigd. De aan Maria gewijde kapel trekt jaarlijks veel bezoekers. De legende gaat dat de duivel de kapel wilde vernietigen, maar dat God dit wist te voorkomen. De afdruk van klauw van de duivel is hier nog steeds te vinden. De Steinert staat bekend om zeer volle wijnen met complexe aroma’s. De wijnen afkomstig van Grand Cru Steinert moeten de tijd krijgen om zich te ontwikkelen.
‘You’re My Only Riesling’: echt de diepte in
Even een hapje genomen om weer opgefrist aan te komen bij ‘You’re My Only Riesling’; wat een feestje; 11 wijnen verdeeld over 2 proeftafels; wat een verfijning, wat een lengte. Een mede proever quote ‘Hier gaan we echt de diepte in”; wat een terroir expressies.
Wijn nr. 9 AOC Alsace Grand Cru Eichbrg Riesling 2018 van Domaine Zinck; terroir klei en kalksteen en wijn nr. 10 AOC Alsace Grand Cru Eichberg Riesling 2018 van Domaine Paul Scnneider; terroir mergel zijn wat mij betreft de absolute toppers!!! Deze wijnen representeren het meest pure; de ‘zen’ van de wijn; het strikt nodige en niets anders…heb even geen woorden…
‘Flower Power’: 7 x zoet
Door naar zoet van ‘Flower Power’, de rozentuin van de gewurztraminer; wederom 7 wijnen met de meest zoete met een restsuiker (g/l): 34,00 en een zuurgehalte van 4,51; zoeter en een hogere zuurgraad dan de andere wijnen; wel 20 – 30 jaar houdbaar; mooie balans en de meest gastronomische van het aanbod. Denk aan sterke kazen of desserts.
‘The Lady in Red’: 5 x Pinot Noir
De afsluiter doen we bij ‘The Lady In Red’ Pinot Noir; 5 Pinot Noirs op rij; hier word ik heel blij van de AOC Alsace Pinot Noir 2020 ‘Portrait’ van Domaine Zinck; terroir kalkzandsteen.
Domaine Zinck wordt geleid door Philippe Zinck in Eugusheim, de 4e generatie in dit familiebedrijf.
Hij werkt sinds 2021 volledig (en gecertificeerd) biodynamisch, in zijn ongeveer 14 hectaren wijngaarden. De filosofie van Philippe is om authentieke wijnen te produceren, die volledig laten zien waar ze vandaan komen. Al de wijnen zijn monocepages, van village tot aan single vineyard wijnen. De hogere lijnen worden op grote lokale foudres opgevoed, de crémant en portretlijn in rvs.
Het Nieuwe Instituut in de Zuid-Hollandse stad Rotterdam is een museum voor architectuur, design en digitale cultuur, en een platform voor de creatieve industrie. Wat was dat een geweldige setting om de boost voor de Elzas wijnen neer te zetten. De wijnen doen de rest! Alsace Rocks!!!
Foto’s: (tenzij anders vermeld) Studio Dijkstra
*Registervinoloog® Andrea de Leeuw bezit de Sommelieroorkonde, is wijndocent bij het Wijninstituut en Wijnstreken en freelance beschikbaar voor wijnproeverijen en -advies. Check wijnstreken.eu
Geen enkel culinair nieuwtje missen? Schrijf je dan hier in 
voor onze wekelijkse nieuwsbrief!
#andrea
Geef een reactie