Onder de noemer ‘Alsace Rocks!’ nodigde Pitch PR wijnprofessionals uit het hele land uit om in het Tobacco Theater in Amsterdam (hernieuwd) kennis te maken met de wijnen uit de Franse Alsace. Hermen Jansen* was erbij voor Anne-Wies.nl

Alsace, geologie

De Franse regio Alsace is in meerdere opzichten uniek. Niet in de laatste plaats vanwege de ligging. Alsace ligt in het noordoosten van Frankrijk, aan de linkeroever van de rivier de Rijn. In het westen ligt van noord naar zuid het middengebergte de Vogezen, dat de Alsace beschermt tegen de heersende westenwind. De in de regen- en wolkenschaduw gelegen wijngaarden profiteren van een ongekend hoog aantal zonne-uren per jaar. Onder deze omstandigheden kunnen de druiven ondanks de relatief noordelijke ligging een hoog niveau van suikerrijpheid bereiken.

Alsace, historie

Historisch onderscheidt de Alsace zich van andere Franse gebieden. De Alsace kent een bewogen geschiedenis. Waar tegenwoordig de Rijn de grens tekent tussen Frankrijk en Duitsland, is de Alsace eeuwenlang de inzet geweest van een machtsconflict. Door de jaren eeuwen heen hebben Frankrijk en Duitsland regelmatig stuivertje gewisseld. Hoewel de Alsace sinds de 17^e eeuw weer in Franse handen is, zijn de Duitse invloeden nog altijd duidelijk aanwezig. Niet alleen taal, architectuur en keuken openbaren zich de invloeden van de tegenwoordige oosterburen, ook in de wijnbouw zijn duidelijke parallellen zichtbaar. Het meest in het oog springend is misschien wel de lange slanke fles (‘flûte d’Alsace’), waarin de stille wijnen worden gebotteld. Ook de onder de naam van het druivenras gelabelde mono-cepages wijkt af van andere Franse wijngebieden.

Geologisch is de Alsace niet onbewogen gebleven. Eeuwenlange geologische ontwikkelingen hebben geleid tot een ongeëvenaarde verscheidenheid in bodemsoorten. De bodems zijn geologisch zeer complex, resulterend in een enorme variatie in wijnstijlen. De geologische variaties kunnen in de wijnen uit Alsace sterk tot uitdrukking komen. De naam ‘Alsace Rocks’ is hiernaar een weldoordachte knipoog.

Appellations d’Alsace

De belangrijkste appellations voor stille wijnen zijn Alsace en Alsace Grand Cru. Van laatstgenoemde zijn er, mede gelet op de geografische verschillen, maar liefst 51. Hoewel alleen dit gegeven de Alsace al tot een fascinerend gebied maakt, is er ook kritiek. Sommige Grand Cru’s worden door critici als te groot beschouwd. Wijnproducenten die deze kritiek beamen kiezen er soms voor om wijnen van druiven uit de randen van Grand Cru wijngaarden te de-classificeren naar Alsace, om zo met hun Grand Cru’s een betere terroirexpressie te geven.

Druivenrassen

In de Alsace wordt een reeks aan druivenrassen geteeld. De belangrijkste zijn riesling, pinot gris, gewürztraminer en muscat – de edele rassen. Daarnaast mogen pinot blanc, sylvaner en pinot noir gebruikt worden gebruikt voor stille wijnen en in aanvulling daarop chardonnay voor crémant. Op kleine schaal worden ook andere druivenrassen als savagnin, auxerrois en chasselas verbouwd.

Tijdens de Alsace Rocks proeverij proeven wij de Alsace Heritage 2020 van Domaine Karcher et fils, gemaakt van gelijke delen sylvaner en chasselas. Een easy drinking, verrassende wijn met mooi fruit en spannende notige bitters.

Omdat de verschillende rassen op verschillende momenten rijpen, is de oogst in de Alsace een logistieke uitdaging. De oogst begint meestal midden september en kan tot begin december duren voor druiven bestemd voor wijnen met de aanduiding Vendanges Tardives’ (‘VT’) of Sélection de Grains Nobles (‘SGN’). Dit zijn laat geoogste wijnen van edele druiven met voorgeschreven minimale suikergehalten in de druiven. VT kan variëren van droog tot zoet en SG is altijd zoet, met een variërende hoeveelheid edele rot.

Droog of zoet?

Met uitzondering van VT en SGN zijn de stille wijnen uit de Alsace van oudsher droog. Tegenwoordig hebben veel droge wijnen uit de Alsace een (klein)restzoetje, met name de Alsace Grand Cru’s. De vooronderstelling leeft dat wijnen uit de Alsace zwaar en wollig zouden zijn. De Alsace Rocks proeverij is wat mij betreft de uitgelezen kans om te bezien hoe de wijnen uit de Alsace erbij staan.

Alsace Riesling

Om de terroirverschillen te identificeren, kies ik ervoor om me tijdens de proeverij te focussen op één druif: de riesling. De Alsace is een waar riesling-paradijs en riesling is in mijn optiek een geschikte druif voor een vergelijkend waren onderzoek. Ik licht er enkele wijnen uit.

Domaine Charles-Frey – Alsace Grand Cru Frankstein Riesling 2021
Graniet
Meloen, limoen en natte steen. Fris, strak, beendroog, beetje vulling van de lie-rijping, bescheiden alcohol

Domaine Gresser – Alsace Riesling 2022 Lie-dit “Duttenberg”
Mergel
Zacht wit fruit. Droog, licht en opwekkend, bescheiden alcohol, mooie elegante zuren en fijne bitters in de afdronk

Domaine Karcher et Fils – Alsace Riesling 2019
Zand
Licht petrol. Mooi vol en rijp fruit gecombineerd met een verfijnde kruidigheid

Domaine Moritz – Alsace Riesling 2020 Lieu-dit “Rebbuhl”
Graniet
Stenig, rokerig, graniet, citroentijm, droog met levendige zuren, ‘stoffige’ structuur en een lange afdronk

Domaine Moritz – Alsace Grand Cru Mouchberg Riesling 2015
Mergel-kalksteen
Rijk, rijp, ananas, jam en kruiden. Droog, mooie zuren en een lange tintelende minerale afdronk

Domaine Moritz – Alsace Riesling Grand Cru Kastelberg 2004
Schist
Oxi-appel, noten, honing, nougat, appeltaart en kaneel. Gerijpte aanzet, jeugdige zuren, compacte en minerale structuur, lange notige afdronk

Domaine Paul Schneider – Alsace Grand Cru Eichberg Riesling 2020
Mergel
Petrol, rijp fruit, perzik, mango. Rijp, lush, hoog alcohol en waarneembaar restsuiker (6 g/l) in de benen gehouden door voldoende zuren (6 g/l).

Dopf au Moulin – Alsace Grand Cru Schoenenbourg Riesling 2017
Klei-kalksteen
Rokering en iets ontwikkeling. Flinty, maar ook rijp fruit. Gelaagd en een lange afdronk.

Conclusie: Alsace Rocks!

Hoewel enkele van de wijnen die ik proefde inderdaad waarneembaar restzoet hadden, proefde ik ook beendroge wijnen. Van vrijwel alle wijnen was de balans tussen het restsuiker en de zuren meer dan in orde. Naast de sprekende terroirverschillen maakt juist ook het spel tussen zoet en zuur de wijnen uit de Alsace zo uniek en boeiend.

Alsace Rocks! Soms symfonisch, soms psychedelisch. Soms progressief en soms alternatief. Soms romantisch en soms ‘oerend hard’. Saai wordt het hoe dan ook nooit. Veel dank aan Pitch PR voor de uitnodiging en de organisatie.

🍇🥂Geen enkel culinair nieuwtje missen🍷🍴?
Schrijf je dan hier in
voor onze wekelijkse nieuwsbrief en/of
volg Anne-Wies op
Instagram, LinkedInofFacebook

Hermen Jansen* is, naast jurist, WSET-3 gediplomeerd wijnadviseur, wijndocent en wijnschrijver. Deze ‘Wine Advocate’ vertelt onder de naam Origine Wijnen het verhaal over de herkomst van elke wijn. Lees hier de artikelen van Hermen.

#hermen