Een persreis waarin de beschermde oorsprongsbenamingen en geografische aanduidingen van Castilla-La Mancha en Montilla-Moriles in Andalusië, Spanje centraal staan. Boeiend! Want wat weet jij over deze wijngebieden? Angelique Meulendijks nam deel voor Anne-Wies.NL.

Tijdens deze persreis maken we kennis met de Spaanse wijn, cultuur en gastronomie in een gevarieerd programma. Het startpunt van de reis is Madrid, waar we een masterclass volgen over witte wijnen van inheemse druivenrassen uit Spanje. De volgende ochtend pakken we de hogesnelheidstrein richting het zuiden voor een bezoek aan de Spaanse wijnbeurs Fenavin. Daarna reizen we door naar Córdoba, waar we een rondleiding door de stad krijgen en een bezoek brengen en aan enkele mooie patio’s tijdens het ‘Fiesta de los Patios de Córdoba’. Een speciaal evenement dat op de Unesco Werelderfgoedlijst staat, waarbij de bewoners hun prachtige binnenplaatsen openstellen voor bezoekers. De laatste twee dagen van de trip staan in het teken van de pedro ximenez druif en de ‘Denominacion de Origen’ (D.O.) Montilla-Moriles, waar we naast een wijnproeverij bij de Consejo Regulador een bezoek brengen aan diverse wijnbedrijven: Alvear, Robles, Cooperativa La Aurora en Pérez Barquero. Op de laatste dag staan de wijnen van Castilla-La Mancha centraal tijdens een wijn spijs diner met wijnen uit deze regio in de Vinoteca García de La Navarra in Madrid. Angelique neemt je ‘even’ mee.

A Shared Passion

De reis werd georganiseerd door de Organizacion Interprofesional del Vino de España (OIVE) – The Spanish Wine Interprofessional Organisation samen met de Union Española de Catadores (UEC) – Spanish Wine Tasters Association in het kader van een promotieprogramma van de Europese Unie onder de slogan ‘A SHARED PASSION’: ontdek Europese kwaliteit met wijnen uit Spanje (en Portugal). Centraal tijdens deze reis stonden de beschermde oorsprongsbenamingen en geografische aanduidingen van Castilla-La Mancha en Montilla-Moriles in Andalusië.

Wijnland Spanje

Spanje is het grootste wijnland ter wereld als je kijkt naar het aantal hectare aan wijngaarden. Voor wat betreft de grootste opbrengst qua wijn is dit een ander verhaal. Hier strijden Italië en Frankrijk met elkaar om de titel. In Spanje zorgen de warme en droge omstandigheden ervoor dat de gemiddelde opbrengst per hectare laag is. Ook zijn de druivenstokken verder uit elkaar geplant, omdat ze met elkaar concurreren om het weinige water en voedingsstoffen die in de bodem zitten.

Map: foodwinesfromspain.com

Spanje is één van de landen met de grootste diversiteit en kwaliteit van wijnen ter wereld. Dit komt door de grote verscheidenheid aan druivenrassen en terroirs, die de wijnen uniek maken. Bovendien hebben Spaanse wijnen vaak een goede prijs/kwaliteitverhouding. Hieronder wat cijfers over wijnland Spanje:

• 950.000 hectare wijngaarden (1e ter wereld)
• Meer dan 4.000 wijnproducenten
• 427.700 banen in de wijnsector
• 101 beschermde oorsprongsbenamingen (BOB)
• 42 beschermde geografische aanduidingen (BGA)
• Productie: 39,3 miljoen hl. in 2021
• 48% van de wijn is wit en 52% is rood.
• Export: 23,6 miljoen hl. in 2021 (1e in de wereld)

• Exportwaarde: 2.858 miljoen euro in 2021
• Export naar 189 landen

Masterclass witte wijnen uit Spanje: inheemse ambassadeurs 

Veel wijnliefhebbers denken bij Spaanse wijnen direct aan de houtgerijpte rode wijnen uit beroemde wijngebieden als Rioja, Ribera del Duero en Priorat. Spaanse wijnmakers maken echter ook mooie witte wijnen die de moeite waard zijn en daar ging de masterclass tijdens de eerste dag van de persreis over. Deze masterclass vond plaats in Madrid, in het kantoor van de Union Española de Catadores en werd gegeven door Arturo Garre van de UEC.

Tijdens de masterclass ontdekken we de inheemse witte druiven van Spanje. Deze inheemse witte druivenrassen vinden hun oorsprong in Spanje en zijn albariño, garnacha blanca, godello, hondarrabi zuri, malvasia volcanica, treixadura, verdejo, en palomino fino.

Mijn favoriete wijn is de Plácet de Valtomelloso 2022 van Álvaro Palacios, gemaakt van 100% viura. De complexe wijn heeft 7 maanden gerijpt op houten vaten en het hout is heel mooi geïntegreerd in de wijn. Ook het noemen waard is de eerste wijn die we proeven, een 100% Palomino Fino van Bodegas Barbadillo: Barbadillo Blanco de Albariza 2022. Een frisse witte wijn met citrus aroma’s en een bittertje in de afdronk, van de beroemde witte albariza bodem in het Sherry gebied. Deze wijn is een goed voorbeeld van de voortreffelijke prijs/kwaliteit van de Spaanse wijnen, met een prijskaartje van rond de 5 euro.

Witte wijnen uit Spanje: inheemse ambassadeurs, de geproefde wijnen:

• Barbadillo Blanco de Albariza 2022
• Maruxa Godello 2022
• Ramon do Casar Treixadura 2022
• Manuel d’ Amaro Loureira 2018
• Lagar de Cervera 2022
• El Grifo Malvasía Colección 2022
• Plácet de Valtomelloso 2022
• Itsasmendi 7 2020
• Las Moradas de San Martín Albillo Real 2021
• Edetaria Seleccio 2020
• Baron de Chirel Verdejo Vinas Centenarias 2021

Fenavin National Wine Fair

Na een rit met de AVE-hogesnelheidstrein van Madrid richting het zuiden bezoeken we in Ciudad Real de Fenavin wijnbeurs, Feria Nacional del Vino –  Spanish Wine Fair, de belangrijkste wijnbeurs in Spanje ter wereld, met uitsluitend Spaanse producenten. Op de beurs wordt een divers programma met masterclasses aangeboden, waarvan we er één bezoeken: ‘Introduction to Spanish wines’ door oenoloog en wijnmaakster Antonia Fernandez Daza. Gelukkig is de masterclass in het Engels.

Daarna gaan we door naar de Wine Tunnel Tasting:op de bovenverdieping is een groot plein gemaakt waar we zelf, in ons eigen tempo, de wijnen kunnen proeven. De proeftafels zijn ingedeeld op druivenras. Alles staat er, van mousserende wijn, tot wit, rood en versterkt.

Na een lange lunch hebben we nog tijd voor een rondje op de beurs en bezoeken we een aantal stands. Ik proef o.a. de Montsant Cava Reserva (24 maanden rijping), Montsant Cava Gran Reserva (36 maanden rijping) en Montsant Enoteca Cava met 60 maanden rijping in de fles (met kurk!) van de Centellas broers van wijnhuis Monastell en de wijnen van Bodega Ferrera van de Canarische eilanden.

Fiesta de los Patios de Córdoba

Daarna is het alweer tijd om te vertrekken, want we moeten de trein naar Córdoba halen. Als we in Córdoba aankomen staat onze gids al klaar voor een rondleiding door de mooie stad, waar we een paar binnenplaatsen (patio’s bezoeken. Het is het Fiesta de los Patios de Córdoba en veel bewoners stellen hun huizen open voor een bezoek aan de mooie binnentuinen die uitbundig versierd zijn met bloemen. We zien zelfs een citroenboom! Dit speciale evenement staat op de Unesco Werelderfgoedlijst. Het is eveneens een wedstrijd waarbij de mooiste patio’s allerlei prijzen kunnen winnen.

D.O. Montilla-Moriles: pedro ximénez druif in de hoofdrol

De volgende ochtend staat het zwarte schaap van de versterkte wijnen op het programma: D.O. Montilla-Moriles, een relatief onbekende D.O. in het zuiden van Spanje, Andalusië. In deze D.O. wordt één van de beste zoete wijnen ter wereld gemaakt van pedro ximenez druiven, PX wijn genoemd. Deze wijn is uniek in zijn soort.

Montilla Moriles heeft de D.O. status sinds 1932. Het gebied ligt ten zuidoosten van Córdoba, tussen de plaatsen Montilla en Moriles. Het gebied is heuvelachtig (max 600 m hoogte) met albariza bodems met veel witte kalk en kalkrijk zand. Het is één van de warmste gebieden in Spanje, met in de zomer een gemiddelde temperatuur van rond de 40 graden Celsius. De druif die in deze omstandigheden het beste gedijt en die het meeste is aangeplant in dit gebied, is de witte pedro ximénez druif. Deze druif teken van de pedro ximenez druif en de ‘Denominacion de Origen’ (D.O.) Montilla Moriles, waar we een bezoek brengen aan diverse wijnbedrijven: Alvear, Robles, Cooperativa La Aurora en Pérez Barquero, en nemen we deel aan een wijnproeverij bij de Consejo Regulador.

De druif kan zeer goed tegen droge en warme omstandigheden en wortelt soms wel 20 meter diep om het water op te zoeken dat in de kalkrijke grond is opgeslagen. Pedro ximenez ontwikkelt relatief veel suikers door de zon en heeft een dunne schil, wat haar zeer geschikt maakt voor het maken van zoete wijn van hoge kwaliteit. Voor de zoete PX worden de druiven gedroogd in de zon; de dunne schil zorgt ervoor dat het vocht in de druif gemakkelijk verdampt. Hierdoor drogen de druiven in tot rozijnen, die als ze geperst worden een kleine hoeveelheid zoete nectar opleveren die vergist wordt. Daarna wordt de wijn versterkt met alcohol. Deze wijn is bruin van kleur, zeer zoet en stroperig en kan tussen 450 en 500 gram restsuiker per liter bevatten. Vanwege aroma’s als chocolade, koffie en honing is PX goed te combineren met chocoladedesserts, zoals donkere chocolade mousse. Maar een glaasje gekoeld geserveerde PX is al een dessert op zich.

Naast dessertwijn worden van de pedro ximenez druif ook nog andere wijnstijlen gemaakt. Stille wijnen, mousserende wijnen volgens de traditionele methode en versterkte wijnen zoals fino, amontillado, oloroso enz. uit het Solera-systeem zoals de Sherry’s in Jerez. Deze wijnen mogen echter niet verkocht worden onder de naam Sherry omdat ze niet uit het Sherry gebied komen. De naam amontillado is overigens afgeleid van Montilla en betekent ‘in de stijl van Montilla’.

Wat uniek is voor het gebied is de traditie om de wijn te laten vergisten en rijpen in zogenaamde ‘tinajas’, grote aardewerk potten van zo’n 8.000 liter, waarbij de wijn een natuurlijke florlaag ontwikkelt, die de wijn afsluit van zuurstof zodat er geen oxidatie kan  plaatsvinden. Dit gebeurt op dezelfde manier als bij sherry. Naast het Solera-systeem en de ‘tinajas’ vindt in dit gebied ook rijping plaats in RVS tanks en in eikenhouten vaten. Binnen de appelatie Montilla-Moriles zijn ook andere druivenrassen toegestaan zoals sauvignon blanc, moscatel en verdejo.

Tijdens ons verblijf bezoeken we diverse wijnbedrijven: Alvear, Robles, Cooperativa La Aurora en Pérez Barquero.

Hieronder mijn favoriete wijnen van deze bezoeken:

• Serie ‘Tres Miradas’ van Bodega Alvear, één van de oudste en meest prestigieuze wijnbedrijven in Montilla-Moriles. Het doel van het Tres Miradas project van Alvear is om op zoek te gaan naar de puurste expressie van de grand cru subzone Sierra de Montilla binnen D.O. Montilla Moriles. Hier bevinden zich de oudste en hoogst gelegen wijngaarden van het gebied. Alle drie de wijnen zijn gemaakt van de pedro ximenez druif, maar verder is het vinificatieproces verschillend. De eerste Mirada rijpt alleen in de ‘tinajas’ onder de flor. De tweede Mirada rijpt eerst in een ‘tinaja’ onder de flor en daarna in een houten fino vat voor 18 maanden. De derde en laatste Mirada rijpt alleen in houten vaten. De wijnen die onder de flor rijpen hebben duidelijke aroma’s van amandel. Verder aroma’s van rijp fruit, kruiden. De wijn uit de houten vaten zijn romig en hebben nog meer complexiteit in de smaak. Wat een fantastische gastronomische wijnen zijn dit. We sluiten de proeverij bij Alvear af met drie verschillende PX wijnen, varierend van goudbruin tot donkerbruin. De laatste PX is de PX Sacristia van Alvear uit het jaar 2007. Super geconcentreerd, stroperig, met smaken van donkere chocolade en espresso.
• Bij Robles proeven we drie speciale mousserende wijnen gemaakt van pedro ximenez volgens de methode traditionelle met verschillende periodes van rijping. Dit zijn de ‘Champagnes’ van D.O. Montilla-Moriles: biologische wijnbouw, druiven met de hand geplukt en een lange flesrijping, variërend van 18, 24 tot 36 maanden. We proeven rijp fruit, brioche, kruidigheid. Verder proeven we bij Robles twee hele bijzondere Vermouts, met als basis Oloroso waaraan planten en kruiden zijn toegevoegd volgens een geheim recept. In samenwerking met de beroemde Andalusische chef-kok Paco Morales heeft met wijnmaakster Rocio Marquez van Robles een Vermout ontwikkeld naar Andalusisch recept met de smaken vanille en kaneel. Vermout is op dit moment een populair drankje in Spanje en ik begrijp helemaal waarom als ik deze heerlijke smaken proef. Robles maakt nog een andere Vermout met frisse smaken van sinaasappel en mandarijn die ik nog lekkerder vond, vanwege de frisse zuren.
• Bij Cooperativa La Aurora proeven we een bijzondere PX uit 1981. De wijn is donker, bijna zwart van kleur, zeer geconcentreerd en stroperig, met een hele zoete smaak en aroma’s van chocolade, koffie, honing en zelfs tabak door de rijping in het Solera-systeem.
• Bij Perez Barquedo proeven we de Perez Barquedo en Rama, wat betekent dat de wijn ongefilterd is. Dit type wordt vooral door de Spanjaarden zelf gedronken. We begrijpen de voorkeur van de Spanjaarden als we de Fino ernaast proeven. De ‘en rama’ heeft zoveel meer smaak.

Wijn en spijs diner met wijn uit Castilla – La Mancha

Op de laatste dag staan de wijnen van Castilla-La Mancha centraal tijdens een wijn spijs diner met wijnen uit deze regio in de Vinoteca García de La Navarra in Madrid. La Mancha staat bekend als de wijnschuur van Spanje, waar de goedkopere wijnen vandaan komen. Na deze avond is mijn beeld bijgesteld: wat een fantastische wijnen komen hier vandaan: complex en elegant met een prachtige balans.

Tijdens deze reis ben ik verrast door de diversiteit van de Spaanse wijnen en de interessante wijnen uit D.O. Montilla Moriles en Castilla-La Mancha. Ik wist niet dat er zoveel verschillende wijnstijlen gemaakt werden van de pedro ximenez druif. Robles maakt wel 21 verschillende wijnstijlen van deze veelzijdige druif. Er is duidelijk meer dan alleen Spaanse rode wijn met rijping in eikenhouten vaten…

Over OIVE

Organizacion Interprofesional del Vino de Espana – The Spanish Wine Interprofessional Organisation is een particuliere non-profit organisatie die in 2014 is opgericht door de zes nationale organisaties die representatief zijn voor de hele wijnwaardeketen in Spanje van wijnbouw tot wijnmarketing, met als doel te dienen als instrument voor de verbetering van de sector. De belangrijkste doelstellingen van OIVE zijn: verdedigen van de belangen van de wijnbouwsector, van productie en transformatie tot handel. De productie aanpassen aan de eisen van de markt en de consument. Het verbeteren van de wijnwaardeketen door belanghebbenden uit de sector te verenigen. Het verhogen van de toegevoegde waarde van wijn door de kwaliteit van het product te benutten.

Meer informatie www.oive.es

Over UEC

De Union Espanola de Catadores – de Spanish Wine Tasters Association – een culturele en wetenschappelijke non-profit organisatie opgericht in 1985, is de meeste gespecialiseerde Spaanse organisatie op het gebied van cursussen over wijnproeven gericht op wijnliefhebbers en professionals, met meer dan 100 gegeven cursussen. De organisatie heeft meer dan 700 leden. UEC organiseert bovendien drie wijnwedstrijden: Baco awards (www.premiosbaco.es), Bacchus Wine International Competition (www.concursobacchus.es) en Best of Spain Wine Challenge (www.bestofspainwinechallenge.com).

Meer informatie www.uec.es

Geen enkel culinair nieuwtje missen?
 Schrijf je dan hier in
voor onze wekelijkse nieuwsbrief en/of
volg Anne-Wies op
Instagram, LinkedIn of Facebook

*Registervinoloog® en marketeer Angelique Meulendijks helpt horeca ondernemers bij het centraal stellen van wijn binnen hun horeca concept. Daarnaast organiseert zij wijn(-spijs) proeverijen voor bedrijven en particulieren. Lees hier  de artikelen van Angelique.