In 5 dagen tijd 6 Balkan wijnlanden bezoeken… het leek een uitdaging, maar het is gelukt. En hoe! Naast een boeiend symposium stonden achtereenvolgens Servië, Bosnië en Herzegovina, Montenegro, Albanië, Kosovo en Noord-Macedonië op het programma. De organisatie was in handen van BalkanWines, een samenwerkingsverband van deze zes Balkanlanden. Mijn eerste artikel, over Servië, vind je hier. en het tweede over Bosnië en Herzegovina vind je hier.
Vandaag neem ik je mee naar Montenegro.
Op het programma staan bezoeken aan
Radevic Wine Estate, Plantaze Winery en Rajkovic Winery.
De minibus vertrekt om 9:00 vanuit het hotel in Trebinje (Bosnië en Herzegovina) voor een rit van 2,5 uur naar de eerste winery in buurland Montenegro. Het weer is niet beter dan gisteren, dus ook op de terugreis kunnen we niet echt van het uitzicht genieten. Bij de grensovergang Bosnië en Herzegovina uit moeten we allemaal uitstappen om ons paspoort te laten zien. Het waait als een dolle en het regent. Gelukkig gaat het allemaal heel snel. Bij de grensovergang naar Montenegro komt de douane onze paspoorten in de bus ophalen. Dat is beter met dit weer:-).
Montenegro
Montenegro heeft een rijke geschiedenis van wijnbouw en wijnproductie, die teruggaat tot de pre-Romeinse tijd. Tegenwoordig wordt de wijnsector in Montenegro grotendeels gedomineerd door Plantaze, dat 90% van de totale wijnproductie van het land produceert. Plantaze onderscheidt zich door de grootste wijngaard van Europa te hebben in een enkel complex, verspreid over meer dan 2.300 hectare en gelegen op slechts 30 kilometer van de Adriatische Zee, grenzend aan het meer van Skadar. Ondanks de bekendheid van Plantaze, is er ook een groeiende aanwezigheid van familiebedrijven in Montenegro. Deze boetiekwijnhuizen zijn in opkomst met als doel de horeca-, restaurant- en cateringsector (HORECA) langs de Adriatische kust te bedienen. Deze wijnmakerijen zijn gericht op het produceren van gemakkelijk drinkbare wijnen, waaronder witte, rosé en lichtrode wijnen, om tegemoet te komen aan de groeiende vraag van toeristen tijdens het zomerseizoen. (Bron en meer over dit wijnland: Balkanwines.org)
Radevic Wine Estate
Na een korte koffie- en toiletstop arriveren we bij Radevic Estate, een ‘state-of-the-art’ winery.De winery is gevestigd in het historische dorp Rogami, slechts 10 minuten rijden van Podgorica. Het is prachtig gelegen en beplant met agave, lavendel, rozemarijn etc. Ik vermoed een zwembad ietsje hoger gelegen waar ik parasolletjes ontwaar. Daar is het vandaag echter geen weer voor: het regent nog steeds hard dus een paraplu komt beter van pas. Eigenaar Goran Radevic begint zijn verhaal buiten voor de winery. Hij is geen mand van de korte verhalen en antwoorden, dus we zijn allemaal blij als hij, op mijn verzoek, zijn verhaal binnen voortzet.
Voordat we de winery mogen betreden moeten we allemaal plastic hoezen over onze schoenen aan. Bij veel food-gerelateerde bedrijven heb ik dat meegemaakt, bij een winery nog zelden. Het wordt duidelijk als Goran vertelt dat hij een voormalig legerarts is, en mede daarom hygiene heel belangrijk vindt. Er lopen veel schapen rond in de omgeving, en hij wil de uitwerpselen liever niet in zijn winery.
Goran kan niet met ja of nee of in getallen antwoorden maar maakt van elk antwoord een lang (doch amusant) verhaal. Op de vraag over hoeveel hectare hij bezit volgt geen getal, maar een heel verhaal over zijn grootmoeder en het communisme etc. De productie van wijn, zo wordt langzaam duidelijk, bedraagt 15-16.000 flessen per jaar, met een maximale productie van 24.000 flessen.
In de wijngaard wordt biologisch gewerkt. Er is echter geen certificaat: “veel te veel bureaucratie”. Biologisch werken is ook belangrijke voor de bijenpopulatie die de winery onderhoudt voor de productie van honing.
Zijn eerste wijn maakte Goran in zijn garage, een improvisatie van 75% vranac en 25% cabernet sauvignon. Die stuurde hij op naar vrienden in New York (zijn vrouw Renee komt uit Amerika) en werd heel goed ontvangen. Alleen over de fles was men minder enthousiast: “The wine is fabulous, but the bottle too cheep. The content does not match the bottle”. De fles, een normale Bordeaux fles, zou te licht zijn en daardoor zou de illusie kunnen ontstaan dat de wijn niet top zou zijn. Goran bottelt sindsdien zijn topwijnen in indrukwekkende, zware flessen, afgesloten met de beste (en duurste) kurk die hij kon vinden. Doordat de verkoopcijfers omhoog gingen werd de garage te klein en werd 2 jaar geleden de winery gebouwd waar we ons nu bevinden.
Het ziet er spic en span uit in deze ‘United Coulours of Benneton’ winery, zoals Goran het noemt. De eiken vaten komen uit Duitsland, maar het hout ervoor uit Bulgarije en Amerika. Het roestvrijstaal uit Finland, de kurken uit Frankrijk en de computers en andere apparaten uit Italië. Bij het schoonmaken worden geen chemische producten gebruikt. Slechts stoom en een ‘karcher’. Ook de houten vaten worden met stoom gewassen, met toevoeging van wat zeezout. Dat werd met de hand gedaan, maar tegenwoordig heeft Goran er zijn ‘helikopter’ voor. Werden vroeger 5-6 vaten in 10 uur gedaan, nu zijn dat er 35 in 8 uur.
We proeven een Orange wine, een Rosé en een Vranac, gevolgd door naar keuze een brandy en/of ‘port’.
Orange wine
De Orange wine wordt uit een karaf geschonken, want is nog niet gebotteld. Het is een blend van de autochtone druivenrassen zizak (40%), bela (25%) en malvasia istriana (10%), samen met 25% gewürztraminer. De wijn is ook op een authentieke manier gemaakt: ‘puur natuur’. De druiven werden voorzichtig gekneusd en daarna ruim 2 maanden in vaten buiten gelaten in de zon met een batonnage van 2 maal per dag. Op deze manier vond een langzame fermentatie plaats, die in eiken barrels werd voortgezet. Na 6 maanden in de barrels wordt de wijn ongefilterd gebotteld. Dat gaat morgen gebeuren, want de flessen uit Kroatië zijn zojuist gearriveerd.
Licht notig in de neus, geroosterde amandelen, vanille. In de mond rond en romig. Duidelijk phenolic, maar dat is de charme van een goede Orange wine. Spicy. Lange, schone finish. Mooie wijn!
Rosé Syrah 2019
De rosé is een rosé van 100% syrah uit 2019, 1 maand gerijpt in nieuw eiken barrels. De wijn wordt te koud geserveerd, maar even opwarmen in de handpalm helpt.
Bleek zalmroze van kleur. In de neus rood fruit en frisse rode appel. In de mond droog, een tikje metalig, perzik uit blik. Een finish met frisse zuren. Eetrosé.
Vranac 2018
De derde wijn die we proeven in een Vranac uit 2018. De wijn is 6 maanden gerijpt in barrels en heeft 15,1% alcohol. “A wine for meat lovers”, volgens Goran. En daar kan ik het mee eens zijn. Ook deze wijn is nog niet gebotteld en wordt geschonken uit een karaf.
Donker paarsrood. Veel donker fris donker fruit in de neus. In de mond is de wijn rond, vol, juicy en kruidig met ronde tannines. Sappige, lange en frisse finish. Mooie wijn!
‘Port’ en ‘Cognac’
Dan wordt het een beetje rommelig, want we moeten door, maar Goran wil ons nog enkele andere specialiteiten laten proeven. Ik proefde er snel twee met proefnotities in staccato.
De ‘port’ is genoemd naar Gorans vrouw: Renée. Hij is gemaakt van chardonnay, vintage 2015.
De wijn is fris, elegant en niet te zoet. De ‘cognac‘ is mooi: Veel fruit, een ‘zoetje’. Doet denken aan vermouth, maar dan zonder het bittertje.
In het winkeltje wordt nog door die en gene rondgesnuffeld en worden wat lokale specialiteiten aangeschaft.
We zouden om 13:00 vertrekken, maar het is inmiddels 14:15 en we zijn nog pas halverwege de weg naar volgende stop: Plantaze Winery. Dat wordt doorwerken…
Plantaze Winery
De winery heeft een spannende entrée, een trap naar een grot in een hoge berg. Ik en grotten zijn geen vrienden, dus… durf ik? Maar het blijkt alleszins mee te vallen: de grot is groot en hoog! Het is namelijk een voormalige militaire hangar. Šipčanik is een van de drie wijnkelders van de Plantaze winery. De hangar is omgetoverd tot een indrukwekkende ruimte voor het rijpen van wijn, gelegen in het hart van de wijngaard. De kelder bevindt zich op een gemiddelde diepte van ruim 30 meter onder de grond. In de vorm van een spiraalvormige tunnel, 356 meter lang, met een gemiddelde breedte van 13,5 meter en een hoogte van 7 meter, strekt het zich uit tot meer dan 7000 vierkante meter. De temperatuur is vrijwel constant en ligt tussen de 17 en 19 graden, terwijl de luchtvochtigheid 80% is. Šipčanik vertegenwoordigt een echte schat voor het bedrijf Plantaže en een prachtige kelder voor bezoekers, waar twee miljoen liter wijn ligt te rijpen.
We worden ontvangen door sommelier en gids Bojan Bracanovic, enologe Sanja Radonjic en enkele pr medewerksters. Als we de trap op lopen komen we uit op een ‘loopbrug’ waar vandaan we een prachtig zicht hebben op de gangen van de winery. Een tafel met glazen en borden staat al voor ons klaar tussen de vaten in een inham, maar eerst wordt ons een glas mousserende wijn aangeboden waarna we een stukje de tunnel inlopen. De mousserende VAL is een blend van 50% krstac (krstac = kruis, de vorm van de tros) en 50% chardonnay, gemaakt met de méthode traditional, dus de tweede fermentatie in de fles. Fris, droog, wit fruit, fijne mousse. Mooie binnenkomer.
De wanden van dit deel van de lange, spiraalvormige gangen zijn met concrete behandeld, het andere deel is nog natuursteen. Bij een maquette zien we waar de wijngaarden en drie wijnkelders liggen. Er staan 28 druivenvariëteiten aangeplant: 24 internationale en 4 autochtone: krstac, zizak, vranac en kratosija. Kratosija heeft dezelfde DNA als zinfandel en primitivo en is, volgens enologe Sanja, een heel interessante én belangrijke druif voor hen. Helaas gaan we die hier niet proeven: met had begrepen dat wij er waren voor een ‘brand tasting’, wat hier Vranac inhoudt.
Tijdens de proeverij vraag ik Sanja of ze ook mousserend maken van hun nationale trots, de vranac. Maar nee. Waarom niet? “Nooit over nagedacht… is geen traditie… het vruchtvlees is licht gekleurd…” Mijns inziens juist allemaal redenen om het eens te proberen. Vranac heeft immers mooie zuren. Ik stel voor dat ze het eens moeten proberen. Mijn naam op de eerste fles Vranac Spumante…😊. Wie weet…
We proeven 5 Vranacs, waarvan de vierde, de Reserve 2015, mij het best bevalt. De laatste vind ik qua prijs-kwaliteit (65 euro!) niet goed kloppen. We zijn benieuwd naar een oudere Vranac, een 2005 bijvoorbeeld en die wordt uit de kelder gehaald. Maar omdat die lucht nodig heeft wordt beloofd dat we die in de avond tijdens het diner bij het volgende wijnbedrijf gaan proeven.
Vranac Classic 2020
Een niet-houtgerijpte wijn, 2 jaar gerijpt in inox. Van deze wijn wordt meer dan 1 miljoen liter per jaar geproduceerd. Werd door Decanter geroemd om de goede prijs-kwaliteitsverhouding. Alc. 13,5%
Intens robijnrood, neigt naar paars.Veel donker fruit in neus en mond. Rijp kersenfruit. Easy-drinking.
Vranac Pro Corde 2019
Een wijn uit de Premium serie, van oudere stokken, handgeplukt. Een speciale technologische procedure, ontwikkeld in de 90s (fermentatie met 20-25% pitten van een lagere kwaliteit vranac) resulteert in een verhoogd gehalte aan proanthocyanidolen, natuurlijke ingrediënten van de druiven die de vrije radicalen kunnen binden en een gunstig effect hebben op het menselijk lichaam. Pro Corde betekent dan ook: ‘voor je hart’. Fermentatie vond plaats in inox, rijping 3 jaar in grote Frans eiken vaten voor 35% en voor 65% in inox.
Donker robijnrood van kleur. Veel rood en donker fruit in de neus, bramen, kersen. Ook in de mond rijp rood en donker fruit. Ronde, rijpe tannines, lange, fruitrijke afdronk.
Vranac Barrique 2018
Ook dit is een wijn uit de Premium serie. De fermentatie vond plaats in inox, de malo in barriques. Rijping 1 jaar in barriques, 80% Frans en 20% Amerikaans, gevolgd door een jaar in inox en een jaar in de fles. Alc. 14,5%.
Diep donkerrood. Donker bosfruit, blauwe bessen, beetje vanille en salie in de neus. In de mond sappig, alles van de neus komt hier terug naast een zoete kruidigheid, zilte mineraliteit, ronde, elegante tannines. Mooi bittertje na. Mooie wijn!
Vranac Reserve 2015
Een wijn uit de Ultra Premium serie, alleen in de beste jaren gemaakt. Fermentatie in inox, malo in barriques. Rijping 15-18 maanden in barriques, gevolgd door minimaal 3 jaar in de fles.
Donker robijnrood van kleur. In de neus donker, rijp fruit, bosvruchten. Dat komt terug in de mond, naast kruidigheid en een hint van vanille. Sappige wijn, ronde tannines. Lange, spicy en fruitrijke finish. Eveneens een mooie wijn!
Vranac Premijer 2015
Premijer = minister. Selectie van de het beste vranac fruit. Fermentatie in inox, malo in groot eiken. Rijping minimaal 7 jaar: 4 jaar in eiken barrels, gevolgd door 3 jaar in de fles. De wijn wordt uit een karaf geschonken, 1½ uur geleden gedecanteerd.
De kleur is nog steeds donkerpaars. In de neus donker en gedroogd fruit. In de mond stevige tannines, spicy, een zoete kruidigheid, gedroogde pruimen en vijgen, hint van chocolade.
www.plantaze.com
Importeur in Nederland: Schermer Wijnkopers
Om 16:15 nemen we afscheid en rijden naar Rajkovic Winery, een ritje van een half uur. In de bus onderweg naar Rajkovic vinden we een nieuw woord uit: ‘Liner’, want lunch en diner worden samengevoegd. Kennelijk had de organisatie begrepen dat het eten echt teveel was met al die charcuterie, kaas en brood tussendoor. Dus vandaag werd er niets geserveerd bij de eerste proeverij en hier bij Plantaze (waar we zouden lunchen) slechts wat kaas en charcuterie. Beetje jammer wel dat we dat niet wisten, want sommigen van ons hadden ivm al die hapjes steeds, bijna niet ontbeten…. Voordeel: goed voor de lijn😉. Het regent nog steeds, maar de lucht wordt iets lichter.
Rajkovic Winery
Het is een wiebelig weggetje dat naar de winery leidt. We bevinden ons in de subregio Kuchi, 70 km van de zee en zo’n 17 km ten noord-oosten van Podgorica. Vader Rade en dochter Lana ontvangen ons voor het hek van de winery. Vader Rade is de wijnmaker. Dochter Lana is eerstejaars studente medicijnen en haar moeder (die de heerlijke catering verzorgt) is advocaat en ceo bij een IT bedrijf. Er loopt een groot aantal poezen rond, de grote liefde van ‘oma’, die hier ook woont.
We lopen eerst een paar meter naar beneden waar we binnenkomen in een heel gezellige ruimte waar we onze ‘liner’ hebben. Daar proeven we de witte wijnen en rosé bij de maaltijd, die bestaat uit charcuterie, soep en een vleesschotel. Heerlijk mals dat laatste! Bij gebrek aan ruimte voor aantekeningen, letterlijk en figuurlijk, zijn ze kort maar krachtig.
Viognier 2022
Schoon, rond, vlezig, romig, spicy en een mooi grapefruit bittertje na.
S’ubli Chardonnay 2021
‘S’ubli’ moet lijken op ‘Chablis’, alleen al door de naam. Het is echter een blend van chardonnay, sauvignon blanc en smederevka. Dit is de meeste verkochte wijn.
Tikje CO2 in de aanzet. Zuurstok. Een 2e fles wordt geopend, die niet het prikkeltje heeft. De wijn is fris, licht, zacht.
Chardonnay 2022
De druiven voor deze wijn komen van een perceel 470 boven zeeniveau.
De wijn is rond, fris en heeft mooie zuren.
Rosé 2022
Een rosé van de cubrica druif.
Droog, bramen, tikje velpon, kruidig
Rosé 2022
Een blend van cabernet sauvignon en cabernet franc.|
Droger voller en sappiger dan de vorige wijn. Licht kruidig.
Hierna lopen we weer even naar boven voor bezoekje aan de winery. We zien bij de naaste buren schapen en bijenkasten. Puur natuur. De winery is gebouwd in 1880 en was het huist van Rade’s grootvader. Na een lange leegstand is het gebouwtje helemaal gerenoveerd. Rajkovic is een zeer kleine boutique winery: de familie heeft slechts 1 ha, maar werkt ook samen met andere wijndruiven kwekers in de omgeving. De productie is slechts 5-7.000 flessen per jaar. Geen goedkope wijnen: de prijzen liggen tussen de €13 en €30. Rado plantte 35 jaar zijn eerste druiven aan: smederevka, zupljanka en chardonnay. Witte druiven waren niet de gewoonte hier, dus hij maakte hem als rode wijn: een orange wine was geboren. Dat was toen nog niet populair, maar misschien gaat hij hem nu wel weer maken.
Na het bezoekje aan de winery lopen we weer naar beneden voor het proeven van de rode wijnen.
Stub Barrique 2017
Stub = pilaar. De wijn is een blend van 60% vranac, 20% cubrica en 20% kratosija, rijping 1 jaar, eerst in ouder, later nieuw eiken. 14,5% alc.
Donker robijnrood. In de neus donker fruit. In de mond rijp donker fruit, sappig, ronde tannines, spicy. Mooie, medium lange finish met fris fruit, schoon.
Stub Barrique 2019
Zelfde wijn als de vorige, echter een latere vintage.
De vorige beviel beter. Deze heel volatiel.
Stub Cuvée 2016
Een blend van 80% vranac en 20% cubrica.
Veel dik fruit in de neus. Eveneens dik donker fruit in de mond en de lange finish.
Op een mooie tijd nemen we afscheid: 20:20. Het is 40 min naar hotel, dus op tijd ‘thuis’ vandaag. Er komt een telefoontje binnen bij Nina: de 2005 Vranac die beloofd was is ergens onderweg bij ons in de buurt. Benieuwd wanneer en waar we die gaan proeven…?
Morgen gaat de reis naar Albanië en Kosovo…
Wil je dat niet missen?
Schrijf je dan hier in
voor onze wekelijkse nieuwsbrief en/of
volg Anne-Wies op
Instagram, LinkedIn of Facebook
Alle artikelen over mijn Balkan Wine trip vind je hier
Een artikel over de druivenrassen in de Balkan is in de maak (follow me☝︎)
Over Balkan Wines
De perstrip werd georganiseerd om aandacht te vragen voor de oprichting van het samenwerkingsverband Balkan Wines.
De missie van Balkan Wines is het bijdragen aan en bevorderen van regionale samenwerking in de Balkanregio om samen de Balkan als wijnregio op de kaart te zetten, te ontwikkelen en te promoten.
Het uitgangspunt is wijn, maar het gaat niet uitsluitend om wijn. Het doel is de algehele ontwikkeling van de wijnregio op de Balkan, inclusief samenwerkingen met andere sectoren zoals landbouw en toerisme om synergieën te creëren en regionale groei te bevorderen.
Meer over dit initiatief lees je op www.balkanwines.org.
#BalkanWines
Geef een reactie