In 5 dagen tijd 6 Balkan wijnlanden bezoeken… het leek een uitdaging, maar het is gelukt. En hoe! Naast een boeiend symposium stonden achtereenvolgens Servië, Bosnië en Herzegovina, Montenegro, Albanië, Kosovo en Noord-Macedonië op het programma. De organisatie was in handen van BalkanWines, een samenwerkingsverband van deze zes Balkanlanden. Mijn eerste artikel, over Servië, vind je hier. Vandaag neem ik je mee naar Bosnië en Herzegovina.
Bosnië en Herzegovina
We vertrekken om 6:00 vanuit het hotel en vliegen om 8:55 vanuit Belgrado airport naar Podgorica airport in Montenegro, waar een minivan op ons wacht. De reis vanuit Podgorica naar buurland Trebinje in Bosnië en Herzegovina zal ruim 2 uur duren. Het weer is heel slecht: laaghangende bewolking en regen. Helaas, want het uitzicht moet spectaculair zijn: een woest landschap met hoge bergen en een brede, meanderende rivier.
Prachtige natuur in Bosnië en Herzegovina. Excuses voor de slechte kwaliteit van de foto: door het raam van de bus genomen. Ik kom zeker nog eens terug met beter weer!
De douaneposten van Montenegro en Bosnië en Herzegovina liggen een eindje van elkaar. We rijden door een stukje niemandsland? Bij beide overgangen hoeven we niet uit te stappen, maar worden de paspoorten verzameld en bekeken in de douanehuisjes.
Door het regenachtige weer wordt het programma iets gewijzigd en worden het boottochtje over de rivier de Trebisnjica, de ‘sunset view’ bij Gracanica Monastery en een uitgebreide stadswandeling geschrapt maar rijden we direct door naar het hotel om onze bagage te droppen om snel de bezoeken te starten. In het hotel wachten Blanka (Wine Tourism Bosnië en Herzegovina) en Darko Pehar (Secretary of Tourism & Catering Association and Wine Producers Association – Foreign Trade Center of Bosnia and Herzegovina) , onze hosts voor deze dag, ons op.
Tvrdos Monastery
Eerst staat er een bezoek aan Tvrdos Monastery op het programma. Het klooster ligt op de rechteroever van de rivier de Trebisnjica, 5 km ten westen van Trebinje. Het werd gebouwd op de fundamenten van een kerk uit de 4e eeuw en is een van de oudste cultuurhistorische monumenten in de Republiek Srpska. Tijdens de 16e en 17e eeuw was Tvrdos de zetel van het episcopaat Hum-Herzegovina – Trebinje. Tijdens de Turks-Venetiaanse oorlog werd het klooster verwoest en enkele relikwieën werden verplaatst naar klooster Savina (Herceg Novi) en klooster Duzi. In 1992 werd de hand van koningin Helen de Anjou, moeder van de koningen Milutin en Dragutin, verplaatst van Duzi naar Tvrdos. Wedergeboorte van het klooster begon in 1955 toen het hele complex werd gerenoveerd. De lange traditie van het maken van wijn, die teruggaat tot de 15e eeuw, is tot op de dag van vandaag met succes bewaard gebleven, dankzij nieuwe wijngaarden, een wijnkelder en een moderne wijnmakerij. (bron: gotrebinje.com)
We worden ontvangen in een ruimte die de sfeer van een klooster uitademt, maar slechts 10 jaar geleden is gebouwd. Op het moment dat wij er zijn wonen er 10 monniken in het klooster, in een apart gedeelte waar gasten niet worden toegelaten. De bij het klooster behorende winery werkt met 150 ha wijngaard, verdeeld over 3 locaties. Per jaar worden 400.000 flessen geproduceerd. De capaciteit is een half miljoen maar, zoals onze gastheer vertelt, “wij gaan niet voor kwantiteit maar voor kwaliteit”. Vanwege het gewijzigde programma maken we hier slechts een korte stop. Na een korte blik in de oude winery (de nieuwe ernaast is in aanbouw) en de onvermijdelijke groepsfoto proeven we hier drie wijnen.
Zilavka 2022
Zilavka is een authentiek wit druivenras uit deze omgeving en bekend om zijn frisse zuren en hoge potentieel alcohol.
Grapefruit en citroen in de neus, bloemig. In de mond komt dat terug, medium body, licht kruidig, stenige mineraliteit. Grapefruitbittertje in de finish, dat lang nablijft.
Cabernet Sauvignon 2019
Deze wijn is 3 jaar in Slavonisch eiken opgevoed. Decanter 90 punten.
Donker fruit, donkere kersen en drop in de neus. Medium body, frisse zuren, cranberry, spicy, stoere tannnines.
Vranac 2019
Vranac = ‘zwart paard’, wat aangeeft dat het om een donkere, stoere druif/wijn gaat. Ook deze wijn is 3 jaar in eiken opgevoed.
Donker robijnrood, in de neus rood en donker fruit. Sappig, spicy, zilte mineraliteit, ronde en elegante tannines. Fijne wijn.
Vukoje Wine Gallery
Een late lunch vindt plaats in het restaurant van de Vukoje winery: Vinska Galerija in Trebinje. We worden ontvangen door eigenaar en wijnmaker Radovan Vukoje die ons eerst meeneemt een groot aantal trappen af. Op de 6e (beneden)verdieping, 8 meter onder de grond, liggen zijn wijnen op perfecte temperatuur te rijpen in eiken vaten van verschillend formaat. De winery bestaat al ruim 40 jaar, maar de wijn werd aanvankelijk uitsluitend verkocht in het eigen restaurant van Radovan’s ouders. 23 jaar geleden is hij zelf als wijnmaker in het bedrijf aan de slag gegaan en doet dat op zijn zachts gezegd niet onverdienstelijk.
Vukoje bezit 30 ha aanwijngaarden, naast nog 3 ha waar vijgen en olijven groeien. De eigengemaakte olijfolie hier vandaan proeven we tijdens de lunch en die is heerlijk! De focus ligt echter op de productie van top premium wijnen. Daarvoor heeft de winery de beschikking over de modernste apparatuur. Als oenoloog heeft Radovan duidelijk voor ogen hoe zijn wijn uiteindelijk moet worden. De wijngaard die we later vanaf het dakterras zien wordt volledig biologisch bewerkt. Hij werkt daarvoor onder meer met 250 schapen die zorgen voor een natuurlijke bemesting en het verwijderen van overtollig gewas. Overigens is het nu bewoonde en bewerkte dal een drooggelegde rivier.
Foto vanuit de bus. Onderweg naar Vukoje komen we langs de wijngaard en wijnmakerij (het groene gebouwtje).
Vanuit het restaurant op de bovenste verdieping heb je een prachtig uitzicht over het dal, waarin de wijngaarden van Vukoje.
Tijdens een heerlijke lunch, met uitzicht over het dal, proeven we enkele wijnen en besluiten we met een, hoe kan het anders, Rakija.
Carsko Vino Zilavka 2018
Op de labels en het logo van de winery is een wolf afgebeeld: ‘vukoje’ = ‘wolf’. Fermentatie in eikenhouten vaten van 225 liter gevolgd door 24 maanden ‘sur lie’ in acaciahout en 8 maanden in de fles.
In de neus wit fruit, perzik, en fris citrus. Spicy, kaneel, tikje vanille en wit fruit in de mond. Zilte mineraliteit, mooi bittertje, ook na.
Vukoje Velika Selekcija Premium 2018
Een blend van 60% chardonnay, 25% zilavka en 15 % malvasia dubrovacka, apart gevinifieerd. Rijping 20 maanden in eikenhouten barriques en 6 maanden in de fles.
Ook in deze wijn het witte en citrusfruit, maar de wijn is complexer, krachtiger. Het hout is duidelijk aanwezig, maar goed geïntegreerd. Lange finish met, naast het witte fruit, mooi hout.
Vukoje Vranac Reserva Premium 2016
100% vranac druiven, half november pas geoogst, wat erg laat is. Dit resulteert in zeer rijpe druiven met veel suikers dus een hoog potentieel alcoholgehalte. In dit geval bevat de wijn 15,5%. Rijping 30 maanden in eikenhouten barriques, 12 maanden in de fles. Wordt alleen in de beste jaren gemaakt. Hij is net op de markt gekomen en moet wat lucht hebben, dus wordt hij uit een karaf geschonken.
In de neus rood fruit, vlezig. Rond en kruidig in de mond, salie, rood fruit, medium+ body, ziltig. Ronde tannines. In de finish het fruit, maar ook tabak en leer. Het hoge alcoholgehalte stoort niet.
Vukoje Velika Selekcija Premium 2015
Een blend van 50% cabernet sauvignon, 20% merlot, 20% syrah en 10% vranac, 4 jaar gerijpt in eiken barriques gevolgd door 2 jaar in de fles.
Complexe, maar elegante wijn met in neus en mond bosvruchten, bramen, mooi hout. Ronde, sappige tannines. Alcohol (15%) goed in balans. Fijne wijn.
Rakija
We besluiten de lunch met een een Rakija van cabernet sauvignon, merlot en syrah, 5 jaar gerijpt in barriques, 40% alc.
Okergeel van kleur. In de neus geel fruit en orange peel. Dat komt terug in de mond. Beetje te scherp naar mijn smaak, maar hij wordt alom geprezen.
Andelic Winery
Eigenaresse Milica Andelic is de eerste vrouwelijke wijnmaker en sommelier van Bosnië en Herzegovina. De winery heeft al een meer dan 100-jarige traditie van wijn maken: al in 1849 begon men hier met het druivenras zilavka. Onder de Oostenrijks-Hongaarse overheersing moest echter 80% van de opbrengst naar het keizerrijk. Sinds het einde va WOI maakt de familie weer wijn geheel in eigen beheer. WOII en het uiteenvallen van Joegoslavië heeft het bedrijf allemaal overleefd. Milica is de 5e generatie; zij hoopt dat haar dochters en zoon de 6e zullen worden. Milica oogt heel jong, maar blijkbaar heeft de 7e generatie ook al het levenslicht gezien.
De wijnmakerij en oude kelder liggen 25 km van hier. De kelder waarin wij ons bevinden is vrij nieuw, gebouwd in 2011, en 6 meter diep. Door de natuurlijke rotswanden is de temperatuur hier het hele jaar door tussen de 14 (winter) en 18 (zomer) graden. Ideaal voor het rijpen en bewaren van de wijnen.
De voornaamste druivenrassen die de winery heeft aangeplant zijn zilavka en vranac (70%). De overige 30% bestaan uit chardonnay, merlot en cabernet sauvignon. Er worden 200.000 flessen per jaar geproduceerd, uitgebracht onder 10 labels, van 40 ha eigen wijngaarden en een samenwerking met partners uit de omgeving.
Er is een kleine winkel met proeftafel, maar voor een groter gezelschap, zoals het onze, worden de wijnen in de wijnkelder gepresenteerd.
Zilavka 2021
Uitsluitend rvs.
Geel fruit, perzik, peer in de neus. In de mond vol en sappig, mooi bittertje en verfijnde zuren. Ook in de finish een verfijnd grapefruit bittertje.
Zirado Chardonnay 2021
Zirado is de naam van de hoed op het label: “Feels like a wine for a gentleman”, aldus Milica.
Frisse neus met lemon en sinaasappel. In de mond vol, fris, geel en tropisch fruit. Afdronk vreemd ‘zoetje’.
Tribun 2018
Tribun is volgens Milica de naam voor ‘burgemeester’ uit de Romeinse tijd. De wijn is een blend van 70% vranac en 30% cabernet sauvignon en merlot, 2 jaar gerijpt in eikenhouten barrels.
Veel fruit in de neus. In de mond sap, rond, tikje spicy, veel fruit ook, een hint van hout. Heel mooie wijn. Easy-drinking.
Vranac Selekcija 2011 (!)
Van de oudste wijngaarden, uit 1984. Slechts 700 gram fruit per plant. De wijn rijpte 9 jaar in de kelder, inclusief minimal 2 jaar in barrel. De wijn wordt geschonken uit een karaf in een groter glas.
Donker paarsrood van kleur. In de neus donker fruit, zoet fruit, spicy, salie. In de mond sap, kruidig, alcohol-zoetje (14.8%), zilt. Stoere tannines en hoge zuren.
Vranac Izborna Berba 2018
Een wijn van zeer laat geoogste druiven (eind november), wat hem semi-sweet maakt (30 gr rs/l). Alcohol 16,5%. Deze wijn is speciaal gemaakt voor de Chinese markt. Het is de eerste semi-sweet Vranac in Bosnië en Herzegovina.
Dik paarsrood van kleur. Bijzondere wijn: lijkt op port, maar is lichter. Schoon, romig, sappig, donker fruit. Heel goed in balans: ondanks het hoge alcohol- en suikergehalte is de wijn niet log of saai maar heerlijk fris.
Korte stadswandeling door Trebinje
Na dit bezoek is het tijd voor het diner even de benen te strekken. Met een gids maken we een korte wandeling door de ommuurde ‘old town’ in het centrum van Trebinje. We beginnen op het plein voor het tourist office. Dat plein heet ‘Plantage’, naar de bomen van meer dan 200 jaar oud op het plein. De ‘old town’ ziet er sfeervol en gezellig uit met mooie pandjes, en terrasjes. En een poortje (en misschien meerdere doorgangen?) naar de Trebisnjica rivier. Het wordt vast nog gezelliger, want er wordt volop gerestaureerd. Volgens een van mijn medereizigers is Trebinje een heerlijk en relaxed stadje om naar terug te komen in de zomer, als het lekker weer is. Lekker ontspannen op een van de terrasjes… Dat lijkt me een prima plan! We sluiten de wandeling af in het winkeltje Herzeg House naast het tourist office, waar je allerlei locale specialiteiten kunt kopen.
Diner Stara Hercegovina
We sluiten de dag af bij een traditioneel restaurant. Er wordt buiten flink verbouwd; kleine vakantiehuisjes? Via een groot terras komen we het restaurantje binnen. Het ziet er heel gezellig uit: rood-wit geblokte tafelkleedjes, muziek en later worden we nog verrast met een accordeonist. Blanka vertelt over hun organisatie (USAID Turizam) en de Herzegovina Wine Route. Check meer over deze route hier.
Er wordt ontzettend veel charcuterie en brood op tafel gezet, alles zelf gemaakt. ‘Verplicht’ eerst een Rakija naar keuze. Ik kies de kweepeer. Blijft lekker. Het wordt met een groot glas water ernaast geserveerd. Goet plan. Deels wordt door het gezelschap bier gedronken, deels Zilavka wijn uit karafje. De rode blijkt helaas niet aan onze inmiddels ‘verwende’ smaak te voldoen, dus later komt op verzoek de rode Vranac van het Tvrdos Monasteria op tafel. Dat is beter. Na de charcuterie volgt een schotel van vlees en aardappelen. Ik alleen klein proefje vlees. Het is heerlijk, maar echt teveel na de uitgebreide lunch bij Vukoje. Het dessert (een soort sponge cake, home made) schijnt ook geweldig te zijn, maar sla ik over. Genoeg is genoeg. Al met al een heel gezellige avond, veel gelachen, en op tijd terug in hotel rond 23:00.
www.restoranstarahercegovina.com
Morgen zetten we onze reis voort en vertrekken naar Montenegro, waar ook weer enkele zeer bijzondere wijnmakerijen worden bezocht. Wil je dat vervolg niet missen?
Schrijf je dan hier in
voor onze wekelijkse nieuwsbrief en/of
volg Anne-Wies op
Instagram, LinkedIn of Facebook
Alle artikelen over mijn Balkan Wine trip vind je hier
Een artikel over de druivenrassen in de Balkan is in de maak (follow me☝︎)
Over Balkan Wines
De perstrip werd georganiseerd om aandacht te vragen voor de oprichting van het samenwerkingsverband Balkan Wines.
De missie van Balkan Wines is het bijdragen aan en bevorderen van regionale samenwerking in de Balkanregio om samen de Balkan als wijnregio op de kaart te zetten, te ontwikkelen en te promoten.
Het uitgangspunt is wijn, maar het gaat niet uitsluitend om wijn. Het doel is de algehele ontwikkeling van de wijnregio op de Balkan, inclusief samenwerkingen met andere sectoren zoals landbouw en toerisme om synergieën te creëren en regionale groei te bevorderen.
Meer over dit initiatief lees je op www.balkanwines.org.
#BalkanWines
Geef een reactie